Cá Linh không còn nhảy đồng!?

Một sớm thức dậy, nhìn thấy kiến bò. Lãng. Nhớ một dòng nước lên. Ngày nào. Tin tức Tuổi Trẻ đưa, tiêu đề “Cá linh không còn nhảy đồng!?”. Trước đến giờ, lòng vẫn còn dao động về một khúc giao mùa.

Mùa cá Linh. Mùa của cả bọn nó, những đứa trẻ ở một miền quê leo đeo phận nghèo, nơi có những dòng sông đỏ phù sa, lập đông hay giông bão kéo về, cá linh lại tí tách nhảy đầy đồng. Long nhong. Trên triền đê của nơi chôn nhao cắt rốn ấy, thường ấp ủ những giấc mơ nhốn nháo ấu thơ và mộng mơ trẻ dại, bình yên tìm về.

Mùa cá linh. Mùa được đem cả vào văn chương, câu chuyện được trộm đọc trong giờ. Mùa cá linh. Nó nhớ, cả bọn bị phạt vì cuốn truyện ấy, tội truyền tay trong giờ. Phạt đấy rồi lại cứ truyền tay cho nhau đến hết một mùa cá linh. Rĩ rã. Mưa giông.

Cái dư vị của cá linh ăn sâu vào trí nhớ. Một vị mặn vừa phải, thêm chút cay cay với ớt sừng và tiêu cho một nồi cá linh kho lạc, bên dĩa bông súng hay điên điển hái vội đâu đó một bờ sông. Nhần nhẫn, chan chát. Hòa vào cay, mặn của nước kho và vị ngọt của cá. Ngồi ăn dưới một mái nhà dậy mùi lá, đất. Ăn trong một cơn mưa bất chợt, lắm lúc làm chạnh lòng những người con sông nước. Đến mãn đời, không biết quên được không. Một vị, mùi khó tả của cá linh kho lạc.

Cá linh làm được nhiều món, tất cả đều ngon. Thử lăn bột chiên giòn, kèm rau nhai rao ráo, đau đáu một kiếp bềnh bồng. 

Cứ thế, cứ thế cái dư vị của cá linh. Ít thịt nhiều xương. Như người dân nơi đất ấy. Nam Bộ của hôm qua.

Trong ấu thơ. Vui đùa. Bọn học sinh tụi nó cứ vô tư bên dòng nước lũ, lên càng cao càng thích thú, chỉ biết được nghĩ học cùng với hàng trăm trò nghịch nước, không màng đến nỗi lo lắng lớn người. Lũ về. Từng con nước lên, những bờ đê vỡ. Tin tức, tiêu đề nhảy đều trên các trang báo. Chơi vơi.  

Những đàn cá bơi. Những mãnh đời lênh đênh sông nước. Những cuộc sống không thấy mặt đất, chỉ bồng bềnh trên sóng nước. Vậy mà đã lớn khôn lên từ đấy, thế mà không nguôi thương nhớ về mãnh đất này.

Giờ đây thấy kiến bò. Nhớ một dòng nước lên. Ngày nào. Tin tức Tuổi Trẻ đưa, ám ảnh. Chợt hỏi lòng. Lắng lo. Cá linh có còn nhảy đồng không!?

( Ảnh: Sưu Tầm )