[Sách] Tiền không mua được gì - Michael Sandel

• "Chúng ta đã trượt từ việc có một nền kinh tế thị trường sang việc trở thành một xã hội thị trường. Sự khác biệt là: Một nền kinh tế thị trường là một công cụ – một công cụ hữu ích và hiệu quả – để tổ chức các hoạt động sản xuất. Một xã hội thị trường là một lối sống, trong đó các giá trị thị trường thấm sâu vào mọi khía cạnh của nỗ lực con người." 

Sau "phải trái đúng sai" là "tiền không mua được gì", làm bệ phóng cho một "Tính chuyên chế của chế độ nhân tài: Lợi ích chung sẽ ra sao?", Michael Sandel đặt vào lòng người đọc những câu hỏi về triết học trong bối cảnh kinh tế, chính trị, như thể lựa chọn con đường ta đi

"Tiền không mua được gì?" của Michael J. Sandel không phải là một cuốn sách khô khan về kinh tế học; đó là một tác phẩm triết học chính trị đầy sống động, đặt ra một trong những câu hỏi đạo đức quan trọng nhất của thời đại chúng ta: Liệu có giới hạn nào cho thị trường, và đâu là những thứ mà tiền bạc không nên mua được? Cuốn sách là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về sự xâm lấn của các giá trị thị trường vào mọi ngóc ngách của đời sống, từ y tế, giáo dục cho đến các mối quan hệ xã hội.

Cuốn sách nổi bật bởi cách Sandel, một giáo sư triết học chính trị tại Đại học Harvard, đã dẫn dắt người đọc vào một cuộc tranh luận gay gắt thông qua những ví dụ thực tế, gần gũi nhưng đầy trăn trở. Ông không phán xét, mà chỉ khéo léo chỉ ra nghịch lý: khi chúng ta cho phép tiền bạc mua được mọi thứ, chúng ta không chỉ làm gia tăng bất bình đẳng mà còn làm "biến chất" bản thân các giá trị đó. Chẳng hạn, việc trả tiền cho học sinh để đọc sách có thể khiến các em mất đi niềm yêu thích đọc sách thực sự; hay việc mua quyền xả thải carbon có thể làm giảm đi trách nhiệm đạo đức của mỗi cá nhân đối với môi trường.

• "Trong một xã hội mà mọi thứ đều mua bán được, cuộc sống sẽ khó khăn hơn đối với những người có thu nhập khiêm tốn. Tiền càng mua được nhiều thứ, thì sự giàu có (hoặc thiếu thốn) càng trở nên quan trọng." 

Giọng văn của Michael Sandel sắc sảo, hùng hồn nhưng vẫn vô cùng dễ đọc và lôi cuốn. Ông đã thành công trong việc biến một chủ đề trừu tượng và phức tạp thành một cuộc thảo luận công khai, khuyến khích mỗi chúng ta tự vấn về vai trò của thị trường trong một xã hội dân chủ. Cuốn sách là một lời nhắc nhở rằng, chúng ta đã và đang dịch chuyển từ việc có "một nền kinh tế thị trường" thành "một xã hội thị trường" – một sự thay đổi sâu sắc có thể làm xói mòn những giá trị đạo đức và tinh thần dân chủ.

"Tiền không mua được gì?" là một tác phẩm giá trị, không chỉ mở rộng tầm nhìn về kinh tế và chính trị mà còn thúc đẩy chúng ta suy ngẫm về cách sống, về những gì thực sự quan trọng và không thể định giá bằng tiền bạc.

• "Lòng vị tha, sự hào phóng, tinh thần đoàn kết và tinh thần công dân không giống như những món hàng bị hao mòn khi sử dụng. Chúng giống như những cơ bắp phát triển và mạnh mẽ hơn khi được rèn luyện. Một trong những khiếm khuyết của một xã hội do thị trường điều khiển là nó để cho những đức tính này bị tàn lụi." 

Michael Sandel, qua "Tiền không mua được gì?", đã mang đến một tác phẩm triết học xuất sắc, không chỉ cung cấp những hiểu biết sâu sắc mà còn buộc chúng ta phải đối diện với những câu hỏi khó khăn về giá trị và đạo đức. Cuốn sách là một lời cảnh tỉnh kịp thời, thúc đẩy chúng ta suy nghĩ lại về cách chúng ta đang sống và những gì chúng ta thực sự trân trọng. Đây là một tác phẩm đáng đọc, để lại dư âm dài lâu và truyền cảm hứng cho một lối sống có ý thức và trách nhiệm hơn.

***

"What Money Can't Buy?" by Michael J. Sandel is not a dry economics book; it is a vibrant work of political philosophy that poses one of the most important moral questions of our time: Are there any limits to the market, and what are the things that money should not be able to buy? The book is a powerful warning against the encroachment of market values into every corner of life, from healthcare and education to social relationships.

Sandel's other works, such as "Justice: What's the Right Thing to Do?" and "The Tyranny of Merit: What's Become of the Common Good?", serve as launching pads for "What Money Can't Buy?". They collectively challenge readers with philosophical questions in economic and political contexts, as if to ask them to choose the path they want to take.

The book stands out for how Sandel, a professor of political philosophy at Harvard University, engages the reader in a fierce debate through practical, relatable yet deeply troubling examples. He does not judge but skillfully points out the paradox: when we allow money to buy everything, we not only increase inequality but also "corrupt" the values themselves. For instance, paying students to read books may diminish their genuine love of reading; or buying the right to emit carbon may reduce each individual's moral responsibility toward the environment.

"In a society where everything is for sale, life is harder for those of modest means. The more money can buy, the more affluence (or the lack of it) matters."

Michael Sandel's writing style is sharp, eloquent, yet incredibly readable and captivating. He successfully transforms an abstract and complex subject into a public discussion, encouraging each of us to question the role of the market in a democratic society. The book is a reminder that we have been, and are, shifting from "having a market economy" to "being a market society" – a profound change that can erode moral values and the democratic spirit.

"What Money Can't Buy?" is a valuable work that not only broadens our perspective on economics and politics but also prompts us to reflect on how we live, on what is truly important and cannot be valued with money.

"Altruism, generosity, solidarity, and civic spirit are not like commodities that are depleted with use. They are more like muscles that develop and grow stronger with exercise. One of the defects of a market-driven society is that it allows these virtues to languish."

Michael Sandel, through "What Money Can't Buy?", has delivered an excellent philosophical work that not only provides profound insights but also forces us to confront difficult questions about values and morality. The book is a timely wake-up call, urging us to rethink how we live and what we truly cherish. This is a worthwhile read, leaving a lasting impression and inspiring a more conscious and responsible way of life.

 https://chienphan.blogspot.com/2025/02/sach-tinh-chuyen-che-cua-che-o-nhan-tai.html

[Sách] Khúc bi ca của gã dân quê - J.D.Vance

 

"Điều chia cắt người thành công với người không thành công chính là những kỳ vọng mà họ đặt vào cuộc đời mình." 

Tiếng Vọng Từ Một Nước Mỹ Trong Cơn Khủng Hoảng

Hồi ký của một phó tổng thống Mỹ; chẳng cần phải che dấu, chẳng thiết tha tô vẽ, điều còn lại là miêu tả chân thực để phản ánh một xã hội Mỹ đã tác động và biến đổi một con người ra sao. Nhớ. Anh chị ngồi nói về môi trường khôn lớn. Nó cười. Em cũng xó chợ với đầu đường. 

"Khúc bi ca của gã dân quê" của J.D. Vance không chỉ là một cuốn hồi ký cá nhân; đó là một bản hùng ca đầy ám ảnh và sâu sắc về một gia đình, một văn hóa đang vật lộn trong cơn khủng hoảng, và rộng hơn, là tiếng vọng của một nước Mỹ đang đứng trước những biến động sâu sắc. Cuốn sách đã nhanh chóng trở thành một hiện tượng, không chỉ vì câu chuyện về sự vươn lên của chính tác giả mà còn vì khả năng lý giải những trăn trở xã hội và chính trị của một tầng lớp lao động da trắng bị lãng quên.

Vance đã khéo léo dẫn dắt người đọc vào thế giới của vùng Appalachian – "Vành đai Rỉ sét" – nơi nghèo đói, nghiện ngập, và sự rạn nứt trong các mối quan hệ gia đình không phải là ngoại lệ mà là quy luật. Ông không tô hồng hay bi kịch hóa, mà phơi bày một cách chân thực những vấn đề nhức nhối: sự thiếu hụt cơ hội, sự mất niềm tin vào hệ thống, và những lối sống tự hủy hoại đã ăn sâu vào một cộng đồng. Chính sự trần trụi và thẳng thắn này đã tạo nên sức nặng cho tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về những định nghĩa về "Giấc mơ Mỹ" và những rạn nứt trong xã hội hiện đại.

"Các nhà tâm lý học gọi đó là 'sự bất lực học được' khi một người tin rằng, như tôi đã từng tin trong thời niên thiếu, rằng những lựa chọn mình đưa ra không ảnh hưởng đến kết quả trong cuộc đời." 

Giọng văn của J.D. Vance trong "Khúc bi ca của gã dân quê" giàu chất tự sự, chân thành và đầy nội tâm. Ông không phán xét mà chỉ miêu tả, nhưng chính cách miêu tả khách quan về những trải nghiệm cá nhân và những quan sát xã hội đã khiến người đọc cảm nhận được nỗi đau, sự tuyệt vọng, và cả những tia hy vọng mong manh của những con người nơi đây. Cuốn sách là một lời giải thích quan trọng cho sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy, cho thấy rằng đằng sau những lá phiếu chính trị là những câu chuyện đời thường đầy bi kịch và phức tạp.

"Khúc bi ca của gã dân quê" không chỉ là một bài học về lịch sử hay xã hội học, mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của gia đình, giáo dục và ý chí vươn lên trong việc định hình số phận con người. Nó buộc người đọc phải đối diện với những sự thật khó chịu về xã hội, nhưng đồng thời cũng truyền cảm hứng về khả năng vượt qua nghịch cảnh.

• "Nếu bạn tin rằng làm việc chăm chỉ sẽ được đền đáp, thì bạn sẽ làm việc chăm chỉ; nếu bạn nghĩ rằng khó có thể tiến lên ngay cả khi bạn cố gắng, thì tại sao phải cố gắng?" 

"Khúc bi ca của gã dân quê" là cuốn sách bắt buộc phải đọc đối với bất kỳ ai muốn hiểu sâu hơn về những rạn nứt xã hội ở Mỹ, đặc biệt là tầng lớp lao động da trắng. Nó cũng lý tưởng cho các nhà xã hội học, chính trị gia, nhà lãnh đạo, và những người quan tâm đến tâm lý học xã hội và câu chuyện về sự vươn lên từ nghịch cảnh.

"Bất cứ khi nào mọi người hỏi tôi điều gì tôi muốn thay đổi nhất ở tầng lớp lao động da trắng, tôi nói: 'Cái cảm giác rằng những lựa chọn của chúng ta không quan trọng'." 

J.D. Vance, qua "Khúc bi ca của gã dân quê," đã mang đến một tác phẩm văn học phi thường, không chỉ là một câu chuyện cá nhân mà còn là một tấm gương phản chiếu những vấn đề nhức nhối của một xã hội. Cuốn sách không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về một nền văn hóa đang gặp khủng hoảng mà còn truyền cảm hứng về sức mạnh của ý chí và khả năng vượt qua mọi định kiến để kiến tạo một tương lai tốt đẹp hơn. Đây là một tác phẩm mạnh mẽ, đáng suy ngẫm và chắc chắn sẽ để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả.

***

"What separates the successful from the unsuccessful are the expectations they had for their own lives."

A Voice from an America in Crisis. A memoir by a US Vice President; no need to hide, no desire to embellish, what remains is a truthful depiction of how American society has impacted and transformed a person. I remember. My older siblings talked about the environment of growing up. I smiled. I, too, came from the streets and alleys.

"Hillbilly Elegy" by J.D. Vance is not just a personal memoir; it is a haunting and profound epic about a family and a culture struggling in crisis, and more broadly, it is the echo of an America facing deep upheavals. The book quickly became a phenomenon, not only for the author's own story of rising up but also for its ability to explain the social and political anxieties of a forgotten white working class.

Vance skillfully guides the reader into the world of Appalachia – the "Rust Belt" – where poverty, addiction, and fractured family relationships are not exceptions but the rule. He does not sugarcoat or dramatize, but genuinely exposes the pressing issues: the lack of opportunity, the loss of faith in the system, and the self-destructive lifestyles deeply ingrained in a community. It is this raw honesty and directness that gives the work its weight, making readers reflect on the definitions of the "American Dream" and the fissures in modern society.

"Psychologists call it 'learned helplessness' when a person believes, as I did during my youth, that the choices I made had no effect on the outcomes in my life."

J.D. Vance's writing style in "Hillbilly Elegy" is rich in narrative, sincere, and deeply introspective. He does not judge but merely describes, yet it is this objective portrayal of personal experiences and social observations that makes readers feel the pain, despair, and even the faint glimmers of hope of the people there. The book is an important explanation for the rise of populism, showing that behind political votes lie ordinary stories full of tragedy and complexity.

"Hillbilly Elegy" is not just a lesson in history or sociology, but also a reminder of the importance of family, education, and the will to rise in shaping human destiny. It forces readers to confront uncomfortable truths about society, but at the same time inspires them with the ability to overcome adversity.

"If you believe that hard work pays off, then you work hard; if you think it's hard to get ahead even when you try, then why try at all?"

"Hillbilly Elegy" is a must-read for anyone who wants to understand more deeply the social divisions in America, especially concerning the white working class. It is also ideal for sociologists, politicians, leaders, and those interested in social psychology and stories of rising from adversity.

"Whenever people ask me what I'd most like to change about the white working class, I say: 'The feeling that our choices don't matter'."

J.D. Vance, through "Hillbilly Elegy," has delivered an extraordinary literary work, not just a personal story but a mirror reflecting the pressing issues of a society. The book not only provides deep insight into a culture in crisis but also inspires with the power of willpower and the ability to overcome all prejudices to forge a better future. This is a powerful, thought-provoking work that will surely leave a deep impression on readers.