CHỢ (8) Đừng phụ nơi mình đã sinh ra!

Hai mươi sáu Tết. Người đông. Ông già chở thằng nhóc thứ hai băng thông tìm về, lách người như kiểu tuổi trẻ tránh phu thê. Hồn thề. Ghi lại mấy cảm xúc cho mãnh đời tiếp theo về nơi cha đã từng sống và lớn lên: Chợ. 

Phải là bán lưng cho trời, bán mặt cho đất. Mấy tiếng đời bỗ bã gán cho. Chợ. Vẫn sống hay dưới miệng đời miệt khinh. Chợ. Thấp lùn và đen tối trong mấy tiếng nói của đời. Nó cứ thế đi ngang, về dọc. Trong mấy tiếng khinh miệt. Tạm gọi là văn hóa. 

     Thấy lỗi nào đâu do Chợ. Chợ sống cũng nghĩa tình như kiểu thương nhau rồi để đó. Giống. Nó cứ nhớ đêm về; hai mươi bảy Tết, ngồi đếm nóp mùng trên sạp hay mấy câu hẹn thề thèm về với Chợ ở những phút lâm chung của một đời gắn bó, dặn dò lại với cháu con. 

Phải là bán mặt cho đất, ban lưng cho trời. Mấy tiếng đời nghiệt ngã gán cho. Chợ. Vẫn sống tốt dưới miệng đời nhân sinh. Chợ. Hèn mọn và tạp nham trong mấy tiếng nói của đời. Nó cứ thế đi dọc, về ngang. Trong mấy tiếng đời miệt thị. Tạm cho là xã hội. 

     Thấy lỗi nào đâu do Chợ. Chợ sống cũng chân tình như kiểu yêu nhau rồi để đó. Kiểu. Nó cứ hẹn đêm về, gặp người buôn năm nũ, hẹn hò chờ sáng cuối ba mươi, ngồi nghe cười sang sảng, chuyện của chú Tám, bà Hai…ngồi lai rai chửi đổng, người cười sau tiếng chửi về mấy bộ phận con người hay mấy hành vi duy trì nòi giống. Đậu…với đường… các kiểu. 

Tất cả lại hóa hư không

Chợ bây giờ vẫn sống dù về bên sông lắp, chợ rẽ ra đường trán lán o, người ngồi dưới khung rạp chứ không phải dù che. Mấy người khiêng đâu mất, trong tiếng gọi với theo, thêm cây chỗ này, đặt cây chỗ kia. Hồn lìa. Người bây giờ ở đâu? 

Truyền đời hai thế hệ. Nó thuộc thế hệ thứ hai sinh ra từ chợ đó, nên bây giờ về lại để không phải phụ nơi đã từng. Biết đâu. Thêm một tiếp nối hiểu về Chợ với tình yêu. Dìu dắt. 

Mấy cảm xúc rau, củ, quả trong ánh mắt, tay cầm. Thằng nhóc ngẩng tò te, trong ánh mắt cười của nó. Yêu. Hôn lên môi vị Chợ thấy gì đấy có cay chua, mặn nồng. Mấy cảm xúc vàng ươm, tắm lên tâm hồn trẻ. Nhắc. Nơi của cha đã lớn lên, không phải là đầu đường nhưng đã từng là xó chợ. Để mai này con khôn lớn, đừng phụ nơi mình sinh ra.

***

Twenty-six Tet. The crowd. An old man carries his second grandson, the banner of nostalgia, weaving through the people like the way the youth avoids spouses. Swearing. Recording emotions for the next phase in the place where the father once lived and grew up: the market.

Must sell the back to the sky, sell the face to the land. Life's burdens are assigned to it. The market. Still alive or under the scornful mouths of life. The market. Short and dark in the words of life. It just goes back and forth, up and down. In the scornful life. Temporarily called culture.

Seeing no faults due to the market. The market lives, meaning mutual affection like loving each other and leaving it there. Similar. It just remembers the night coming back; the twenty-seventh Tet, counting the covered hats on the stall or the promises longing to return to the market in the last moments of a lifetime, advising again with the grandchildren.

Must sell the face to the land, lift the back to the sky. Life's cruel words are assigned to it. The market. Still thriving under the mouths of human life. The market. Humble and sordid in the words of life. It just goes up and down, back and forth. In the scornful life. Temporarily called society.

Seeing no faults due to the market. The market lives, being sincere like loving each other and leaving it there. Like. It just promises to come back at night, meets traders and buyers, waits for the early morning on the thirtieth, listens to the lively laughter, the stories of Uncle Tam, Mrs. Hai... sits cursing, the person laughing behind the curse about human body parts or behaviors to maintain lineage. Beans... with sugar... all kinds.

Everything turns into nothingness.

The market is still alive now, even though it has moved to the riverbank, the market forks to the road, not under the protective canopy but under the open sky. Where did the carriers go, in the call to follow, add a pole here, put a pole there. The soul is separated. Where are people now?

Passing down two generations. It belongs to the second generation born from that market, so now it returns to avoid being unfaithful to the place it once belonged to. Who knows. Another continuation is to understand the market with love. Guiding.

Emotions of vegetables, roots, and fruits in the eyes, in the hands. The little boy looks up, in his eyes, a smile. Love. Kissing the lips of the market, feeling something spicy, sour, salty. Golden emotions, bathing the young soul. Reminding. The place where the father grew up, was not just a street corner but once a market alley. So that in the future, when the child grows up, don't be unfaithful to where you were born.

https://doisales.com.vn/index.php/2024/02/09/cho-8-dung-phu-noi-minh-da-sinh-ra/

[Musings of life] Chợ (3): Nhân Sinh Như Mộng - Market (3) :Life is but a dream.

Lúc đó mẹ có về thăm chợ không!?

Ừ! Đưa mẹ đi một vòng chợ nhé.

Từ lâu. Với nó. Chợ vốn không còn là một danh từ giản đơn nói về nơi mua bán giữa mọi người. Đến giờ. Mỗi khi ngồi nhớ lại hay hằng năm về đếm những nóc mùng con giăng trên sạp mất còn, thấy chợ không còn là một danh từ để chỉ địa danh với những con người sinh & sống nơi đó.

Chợ. Có những buổi trưa hè nắng làm lòng người bực dọc, vài ba câu chửi đang xen với quạt phất ngang người. Có những buổi mưa thu làm lòng người sầu não, vài câu than thở bởi hàng vẫn còn xếp đầy. Có những buổi hừng đông làm lòng người hy vọng, vài câu hỏi han chúc cho một buổi cuối năm đắt hàng. Có những buổi xuân sang làm lòng người phơi phới, bới lại mái tóc, lấy khăn quấn đầu, thả chút khói bay, dò vài con số nhỏ gọi lô tô, giọng kêu í ới khắp một góc chợ đời.

Những con người nơi ấy cứ gọi nhau anh, chị, cô, dì, thím, chú...từ hạ, giã thu, tiễn đông đến chào xuân vẫn giữ một tấm lòng sẽ chia giữa vài câu chửi đổng.

Chợ vẫn cứ đổi da thay thịt lạnh lùng từ nắng trần, mưa phơi đến dù che, bê tông hóa, chỉ riêng lòng người từ mái tóc xanh đến điểm bạc chẳng đổi thay. Vẫn gửi một tình yêu khó tả ở một góc sạp, món hàng. Vài ba câu chửi, mấy câu thở than vẫn cứ đeo bám như mặc cả với gã thời gian chớ vội vàng để những hy vọng vẫn còn đấy chưa tan.

Dọc ngang. Những sạp hàng giờ ngay hàng, thẳng lối, không còn những xề, xạp lấn một lối đi gọi người mua chen chúc í ới ở những phiên chợ đầu hay cuối. Có em trai quê cầm xề lê đi khắp chợ những bao lì xì đỏ, miệng cứ hô vang vài ngàn đã được mấy xấp lì xì. Có em gái quê trãi bạt ngồi thấm nước dưa cà, nở nụ cười chào người khách vừa đến, chợt đi, nói hàng vẫn còn tươi mới. Có anh trai ngồi lặt vài lá úng, miệng cất vang câu chào hỏi: thanh niên mua bán thật thà, dễ mua.

Ngang dọc. Em trai quê đã thôi không còn cầm xề lê đi khắp chợ, nhường cho một lớp nhỏ ở phía sau hô vang vài chục được mấy xấp lì xì. Em gái quê giờ đã giã biệt chợ bao giờ, bước vào siêu thị đầy hàng cho một ngày tết xôn xao với dưa cà, thịt quả, lạc mất nụ cười chào khách đến, chợt đi. Anh trai quê giờ ngồi thả mình trong cửa kính, lắng nghe vài câu hát trữ tình, nhớ một thời ngồi lặt lá úng, miệng cất vang mấy câu hỏi chào.

Từ lâu. Với nó. Chợ vốn không còn là một danh từ giản đơn nói về nơi mua bán giữa mọi người nữa. Đến lúc. Mỗi khi ngồi nhớ lại hay hằng năm ngồi nhẫm những dáng đi yếu ớt, ngày càng lưa thưa về thăm chợ cũ, bạn xưa vẫn còn đeo đuổi một nghiệp đời nặng mang thương nhớ, thấy chợ như một người bạn tri âm đã sống hết mình, không bao giờ phản bội những dáng đi yếu ớt, ngày càng lưa thưa. Nhiều khi. Tưởng tượng hay hồn lạc bay. Thấy khăn rằn quấn lại hay khói thuốc bay lên, buông vài câu chửi đổng giữa phiên chợ cuối cùng. Thấy thương. Thời gian không bạc đãi, cho người về gặp cố hương.

Một ngày. Anh hỏi. Đến ngày mai trăm tuổi, bà về với đất mẹ.

Lúc đó mẹ có về thăm chợ không!?

Ngẫm một giây rồi vân vê tà áo cũ, xếp lại đống dưa cà, thả mắt đi khắp chợ. Mĩm cười.

Ừ! Đưa mẹ đi một vòng chợ nhé. 
( Ảnh: Sưu Tầm)

Chợ 1: https://chienphan.blogspot.com/2013/01/cho.html?spref=fb&fbclid=IwAR0lisgPyFYcj5-WAV-31ZFZD9hkmv4EQIHSk6w3sZsskcFY06-bPa-L0NA

Chợ 2: https://chienphan.blogspot.com/2013/01/cho-2.html?spref=fb&fbclid=IwAR1jBSKTqkPzyUosLezDxE_uN6mAcnJiHsUpr3RmXLJJtRmHRYU1sS4I3No

***

"Mother, will you visit the market again then?"
"Hmm… Take me for a walk around the market, won’t you?"

For a long time, to him, the market had ceased to be just a simple noun describing a place of trade. Even now, whenever he reminisced, or returned each year to count the remaining canopy tops stretched over the stalls, he no longer saw the market as just a location with people who lived and breathed there.

The market.
On summer noons, the scorching heat stirred frustration, curses mingling with the rhythmic swishing of handheld fans.
On autumn rains, sorrow hung in the air, sighs escaping from vendors whose goods remained unsold.
On dawns, hope blossomed, as small wishes for a bustling year-end market were exchanged.
On spring days, spirits soared—women readjusting their hair, wrapping scarves around their heads, lighting a cigarette, calling out lottery numbers in playful voices that echoed across the marketplace of life.

Here, people addressed each other as brother, sister, aunt, uncle, or cousin—through the passing of seasons, from summer’s heat to autumn’s farewell, from winter’s chill to spring’s renewal, they shared their lives with both warmth and occasional grumbles.

The market itself changed mercilessly—scorched by the sun, drenched in rain, only to be covered later by tarpaulins, then swallowed by concrete. But the people—once with jet-black hair, now streaked with silver—remained steadfast. Their love for a familiar stall, a cherished product, never wavered. The curses and sighs persisted, bargaining with time itself, pleading for hope to linger just a little longer.

The stalls, once haphazardly arranged, now lined up in neat rows. No longer did vendors spill into the walkways, jostling for customers during the first or last market sessions.

Once, a country boy walked the aisles, selling red lucky money envelopes, his voice ringing out as he counted stacks of them sold. A country girl sat on a mat, wiping off excess moisture from pickled vegetables, greeting customers with a warm smile—whether they stayed or left, her goods, she assured them, were still fresh. A young man, picking out wilted leaves from his produce, greeted buyers with a cheerful, honest welcome.

Now, the boy no longer roamed the market—his role taken over by younger voices, calling out new deals. The girl had long bid farewell to this place, stepping instead into supermarkets stocked with goods for a bustling Lunar New Year, her welcoming smile lost somewhere along the way. The young man now sat behind glass windows, listening to love songs, reminiscing about the days he sorted through wilted leaves, calling out to customers with genuine warmth.

For a long time, to him, the market had been more than a place of trade.
And now, as he sat reminiscing, or counted the fading footsteps of those who still returned to visit the old marketplace, he saw it as an old, loyal friend—one that had lived fully, never betraying the weary souls who still wandered its aisles.

Sometimes, imagination blurred with memory.
He saw checkered scarves wrapped again, cigarette smoke rising, a few loud curses thrown into the wind of a fading market day.
A pang of affection. Time had not been cruel—it had allowed people to return, to meet their homeland once more.

One day, he asked, "When the time comes, when you return to the earth, Mother…
Will you visit the market again?"

She paused for a moment, smoothing out the fabric of her old áo dài, stacking the pickled vegetables, letting her eyes sweep across the market one last time. Then, she smiled.

"Hmm… Take me for a walk around the market, won’t you?"

[Musings of life] CHỢ (2) - Market (2)

Cứ tưởng mình nó lưu luyến với nơi đấy, nơi những mãnh đời xì xèo nói cười của đêm chờ sáng đầy sương, đến trưa đầy nắng mõi mòn, rồi đợi chiều về lưa thưa. Nếu không có một ngày…

Rũ rê. Anh về lại quê nhà cho một chuyến thiện từ, nghe gió đêm hậm hực bên ngoài cửa kính. Nhiều lần. Điện thoại cứ đổ chuông trên suốt đoạn đường về, thấy công việc vẫn còn. Mãi mê.

Trên suốt đoạn đường về. Lắng nghe lời anh nói. Đan xen. Những cuộc gọi đến. Một. Hai. Ba. Chiếc điện thoại cứ vang lên những bản nhạc chuông ngắn dài, cắt ngang chuyện cười đùa cho đường về thêm ngắn lại.

Bỏ mắt ngoài trời, bay lên trời gió lộng, treo cùng trăng, thả trôi theo mùa trăng cuối.

Trên suốt đoạn đường về. Qua vài lối cũ, mấy ngã rẽ xưa, tưởng đâu với anh tất cả chỉ còn là quán tính. Đi về. Không đọng lại chút gì của ngày hôm qua. Đổi thay. Một phong cách sống mới. Ngồi sau vô lăng, điện thoại cầm tay với từng nếp ngày. Rong ruỗi. Trên những ngã đường hai nước Việt, Cam. Một mình. Hát với những bản tình ca rạn vỡ, cũ rích của ngày xưa, giờ tìm lại trong ngăn đĩa hát, chút dư vị tình đâu đó. Bất chợt.

Bạn nó hỏi. Sao anh chọn con đường này?

Nghề nghiệp là vậy, thấy nghĩ ngơi là thừa thải, thấy trống trãi là mênh mông. Anh nói.

Thuở nhỏ đã quen với tiếng xì xèo của chợ. Lớn lên. Những tiếng ấy cứ văng vẳng bên tai, trở thành ký ức lúc nào không hay. Tự trào.

Kéo ánh mắt đang treo lửng lơ từ một mùa trăng cuối, bỏ gió trời đứng ngó. Tần ngần. Thấy không riêng gì mình nó. Hồn còn dính lại với mãnh đất xưa từ một phiên chợ chưa, sắp, gần tàn.

·        Phiên chợ chưa tàn. Mãng sương giăng đầu, hai thế hệ. Chợ đầy những tiếng xì xèo của kẻ đến người đưa, của tiếng vừa tiếng lớn, không có tiếng nhỏ, chỉ có tiếng la vượt dòng người qua, khi vai nặng gánh lưng gày. Vật vã.

·        Phiên chợ sắp tàn. Mãng sương giăng đầu, một thế hệ. Chợ đầy những tiếng xì xèo của người đi kẻ ở, của tiếng thở tiếng ho, không có tiếng nhỏ, chỉ có tiếng la vượt dòng số phận, mặc lưng gày, vai nặng gánh. Thiết tha. Hy vọng. Một đời sau. Không vật vã.

·        Phiên chợ gần tàn. Mãng sương bám đầu, mất thế hệ. Chợ đầy những tiếng xì xèo của kẻ đến người đưa, của tiếng vừa tiếng lớn, không có tiếng nhỏ, chỉ có tiếng la vượt dòng người qua, khi vai nặng gánh lưng gày. Vật vã. Chỉ có vài đứa vượt qua. Đời sau. Lại thiết tha. Hy vọng. 

Những con người ngồi nơi góc chợ với tiếng nói xì xồ. Không hay. Lúc nào đã trở thành một phần mạch sống của mình. Anh tiếp.

Nhắm mắt lại. Cắt đứt dây nối giữa mắt với trăng trời, thả tâm tưởng về với phiên chợ đời anh còn nặng mang.

Đời anh lỡ nợ tiếng xì xồ. Có lẽ. Vì thế mà anh không thích dấn thân nghiệp đời với máy móc rầm rì sản xuất, cùng những linh kiện thế thay, hay mài đủng quần nơi một góc cơ quan.

Anh đi vào dòng chãy thương mại, mua đi bán lại. Từng ấy thời gian. Tiếng xì xồ vẫn không có gì thay đổi, chỉ có ngành nghề và phương thức đổi thay.

Đời anh lỡ nhớ những con người ngồi trong sương đầu sớm, nắng giữa trưa đến gió chiều lơ đãng.

Mở mắt ra. Chấp lại dây nối giữa mắt với trăng, trời, cho gió lộng bay lên. Một mùa trăng cuối.

Nghe anh nói tiếp. Những con người không được học đủ đầy, nhưng luận về lý thuyết học ở giảng đường, hay ở phương trời nước bạn, lại thực hành giỏi hơn ai.

Nói không tin. Lấy một chuyện thường tình làm ví dụ, cho những kẻ cứng nhắc về một cách nhìn. Marketing.

Một người bán. Nhớ mặt từng bạn hàng, chào bán mắm kho cho một kẻ đi mua, đầu vẫn chưa nghĩ ra món gì cho bữa tới. Chần chừ. Chưa chọn cho một món ăn trưa.

Kẻ bán. Ừ thì mắm mua để đấy, càng lâu thì càng ngon. Tiếp xúc bậc hai. Hình thành một ý tưởng mua hàng..

Người mua. Chần chừ. Chưa chọn cho một món ăn trưa, nhưng vừa nghĩ được lợi. Do dự. Trong tiếng thiệt hơn.

Kẻ bán. Ừ thì mắm ngon, em cứ ngửi thử, muốn thì nếm luôn. Tiếp xúc bậc ba. Kích thích.

Người mua. Chần chừ. Vơi bớt với lời mời gọi, không còn gì hơn, ừ thì em mua vậy.

Kết thúc cuộc chuyện trò, xong một cuộc giao dịch, trong một phiên chợ thường. Có mấy ai nhìn nhận, một lý thuyết đã học, kẻ vận dụng thành thạo lại chưa một lần được biết. Tận tường. Nghề và đời dạy. Theo từng tháng năm.

Ngẫm đi và ngẫm lại. Đấy còn phải nói dài. Chuyện được mất, dại khôn. Thôi thì ghi nhận vậy, một cách nghĩ riêng anh. Đồng cảm.

Từ mãnh trăng chưa tàn, cùng gió đêm hậm hực với những bản tình buồn bị tiếng xì xồ xô đẫy. Anh vẫn còn như vậy. Với những tiếng xì xồ, ăn sâu vào ký ức từ những mùa trăng cuối. Hôm nao.

( Ảnh: Sưu Tầm )

https://doisales.com.vn/index.php/2025/01/25/musings-of-life-cho-2-market-2/

https://chienphan.blogspot.com/2015/02/cho-4-nguoi-i-buon-hon-cu.html

***

Thought It Was Only Me…

I thought it was only me who felt attached to that place—the place where whispers and laughter filled the night, waiting for dawn wrapped in mist, only to fade under the weary midday sun, then linger sparsely as evening fell. If not for that one day…

He convinced me. He returned home for a charity trip, the night wind howling against the car window. The phone kept ringing along the way, pulling him back to work. Always busy.
The whole way back, I listened to him talk. Interwoven with his words were incoming calls—one, two, three—the phone ringing with short and long ringtones, cutting through our laughter, making the journey feel shorter.
I gazed out the window, letting my thoughts drift into the sky, carried by the wind, hanging with the moon, floating with the last season of its light.
The whole way back, passing a few old paths, familiar crossroads—I thought to him, it was all just muscle memory. Coming and going. Nothing left of yesterday. Changed. A new way of living. Behind the wheel, phone in hand, each day a routine. Wandering. Between the roads of Vietnam and Cambodia. Alone. Singing along to old, broken love songs from a forgotten CD, searching for fragments of a past feeling. Suddenly.

My friend asked, "Why did he choose this path?"
"It's the job. Rest feels excessive, emptiness feels overwhelming," he replied.
"As a child, I was used to the market’s murmurs. Growing up, those sounds lingered in my ears, becoming memories without me even realizing it." He laughed at himself.

I pulled my gaze back from the last moon of the season, leaving the wind standing still. Hesitated. Realized—it wasn’t just me. His soul was still tied to that old land, to a market that was yet to end, about to end, nearly ended.

• A market yet to end. Mist hanging over, two generations. A market full of murmurs from those coming and going, voices big and small, none too soft—only shouts rising above the crowd, burdened shoulders and weary backs. Struggling.
• A market about to end. Mist hanging over, one generation left. A market full of murmurs from those staying and leaving, the sound of sighs and coughs, none too soft—only shouts rising above fate, shoulders heavy, backs weary. Deep longing. Hope. That the next generation won’t struggle the same.
• A market nearly ended. Mist clinging, a lost generation. A market full of murmurs from those coming and going, voices big and small, none too soft—only shouts rising above the crowd, burdened shoulders and weary backs. Struggling. Only a few make it through. The next generation. Still longing. Still hoping.

"The people sitting in the market corners, chatting away—who knew? Somehow, they became part of my life’s rhythm," he continued.

Closing my eyes, I severed the thread tying my gaze to the moon, letting my mind wander back to the market of his life—one he still carried heavily.

He owed his life to those murmurs. Maybe that’s why he never chose a career surrounded by the hum of machines, interchangeable parts, or the monotony of an office chair.
He followed the flow of trade—buying, selling. Over the years, the murmurs hadn’t changed, only the industries and methods.
He owed his memories to the people sitting through the mist of dawn, the scorching midday sun, the indifferent afternoon breeze.

Opening his eyes, he reconnected with the moon, the sky—letting the wind carry him toward the last season of its light.

He continued. "These people never had full schooling, yet when it comes to business theories—whether learned in universities or foreign lands—they apply them better than anyone."

"You don’t believe me? Let me give you an everyday example—for those who think too rigidly. Marketing."

A seller. Remembering every returning customer, offering a jar of fermented fish to a buyer who hadn’t even decided what to cook for lunch. Hesitant. Still unsure.
The seller. "Buy it, keep it—it only gets better with time." Second-level engagement. The idea of purchase starts forming.
The buyer. Still hesitant. But now considering the benefit. Weighing the decision.
The seller. "Smells amazing, right? Go ahead, taste it." Third-level engagement. Stimulating the senses.
The buyer. Hesitation fading under the invitation. "Alright, I’ll take it."

A simple conversation, a routine transaction in an everyday market. How many see it? The marketing principles studied in theory—applied effortlessly by those who never formally learned. Life teaches. Time shapes.

Thinking back and forth—it’s a long story. Gains and losses, wisdom and folly. But for now, I just take it as his perspective. I understand.

From an unfinished moon, with the restless night wind, and sad love songs drowned by murmurs. He is still the same.
With the murmurs, deeply etched in memory, from the last seasons of the moon.