Sương chiều đã bắt đầu giăng, tôi ngồi đấy cùng anh. Dáng người gày sọp nhưng rắn rõi của thể chất lính đã được thao luyện theo thời gian, đôi mắt chan chứa đưa về phía xa tít tắp của cánh rừng. Một nơi xa xăm. Có tiếng chim hót đâu đó lẫn khuất trong màn sương.
Anh bỏ súng tựa vào phiến đá, cầm cây ghi ta chỉnh sửa lại dây đàn. Dạo phím. Giữa gió rừng vi vu. Anh hát - tôi nghe. "những ngày xưa thân ái". Giữa cánh rừng già. Khói thuốc bay giữa không gian mờ ảo. Đã từng nghe bài hát này – một bài hát “không hợp thời “. Ai đó nói rằng "phản động". Từ quá khứ xa xăm. Dội lại. Hôm nay giữa cánh rừng già, tôi ngồi nghe anh hát. Lâng lâng, cảm xúc khác. Thật lạ.
Những ngày xưa thân ái anh gởi lại cho ai
Gió mùa xuân êm đưa rung hàng cây lưa thưa
Anh cùng tôi bước nhỏ áo quần nhăn giấc ngủ
Đi tìm chim sáo nở ôi bây giờ anh còn nhớ ?
Người lính trong đầu của thế hệ tôi. Bây giờ. Đều đi ra từ sách vở, tạp chí hay những thước phim để lại. Anh hùng qua các câu chữ văn thơ. Hào hùng trong những thước phim ngày cũ.
Với ca từ, người lính trong tôi hiện lên cũng chỉ là những người lính Trường Sơn "ào ào lá đỏ" hay giữ biên cương mà "mẹ ơi có hay". Con nằm lại. Đất này.
Anh giữ rừng. không giữ biên cương. Giữ lại những ký ức đẹp nhất của đời mình. Mơ mộng. Nòng súng nào ấm một tay ôm. Nghệ sĩ rừng xanh. Tôi đặt tên cho anh. Lãng tử giữa phố núi mịt mờ sương quanh năm tháng. Tự hỏi. Nơi anh sống giúp anh có được tâm hồn ấy. Sự lãng mạn sau những ngày chai sạn vì bom đạn và khói lửa chiến tranh.
Những ngày
xưa thân ái xin gởi lại cho ai
Trăng mùa thu lên cao khóm dừa xanh lao xao
Anh cùng tôi trốn ngủ ra ngồi trên lá đổ
Trong bầy chim trắng hiền mơ một nàng tiên dịu hiền
Tôi không được trốn ngủ cùng anh. Thầm tiếc. Khói thuốc đang bay hòa cùng sương giăng trên hai mái đầu một già một trẻ. Tôi và anh cùng "ngồi trên lá đổ". Mắt anh vẫn dõi về phía xa xôi của cánh rừng già, như đang "mơ một nàng tiên dịu hiền" của những âm bản vọng lại từ vách núi. Giấc mơ của người lính đã đi qua. Hai phần ba đời mình. Giờ trên phiến đá dạo lại phím đàn ghita hòa cùng sương khói. Tìm về. Những ánh lửa đêm cháy giữa rừng, anh em hát ca vang trời. Hoài niệm. Còn riêng tôi. Cố gắng kiếm tìm những kỷ niệm đẹp để được hoài niệm như anh.
Thời gian qua mau tìm anh nơi đâu
Tôi về qua xóm nhỏ con đò nay đã già
Nghe tin anh gục ngã
Dừng chân quán năm xưa
Uống nước dừa hay nước mắt quê hương
Âm sắc nặng hơn, giọng ca không hòa theo tiếng đàn nữa. Nghèn nghẹn. Chỉ còn vài sợi dây đàn đang rung khẽ. Lắng nghe cái "phiêu" của người ca sỹ, đang bay theo những ca từ. Đã qua một thời. Đồng đội. Không phải giữa rừng già. Ở chiến trường khói lửa, tanh mùi máu. Đầy khát khao chiến thắng.
Anh trở lại rừng già. Bạn bè anh nằm lại đâu đó quanh đây.
Những đường xưa phố cũ thôi nỡ đành quên sao
Xin gọi lại tên anh giữa trời sao long lanh
Anh giờ yên giấc ngủ tôi nằm nghe súng nổ
Như lời anh nhắc nhở ôi câm hờn dâng ngập lối
Tôi thầm nghĩ. Nhạc sỹ Phạm Thế Mỹ có sáng tác bài hát này cho anh!?. Ca từ như đi ra từ cuộc đời của anh vậy. Sinh ra và lớn lên. Theo tiếng gọi của Tổ Quốc. Nhìn lại. Không còn ai. Ngậm ngùi.
Quay về. Phố núi. Đón nhận anh. Như những người con nằm lại. Giữa thác đổ đại ngàn của rừng xào xạt lá. Tiếng chim hót trong màn sương giăng. Im bặt. Nhường cho lời ca. Có tiếng gió rít và cuốn vài chiếc lá rơi. Đồng ca.
Những ngày xưa thân ái xin buộc vào tương lai
Anh còn gì cho tôi tôi còn gì cho em
Chỉ còn tay súng nhỏ giữa rừng sâu giết thù
Những ngày xưa thân ái xin gởi lại cho em
Kết thúc bài. Trời phũ màn đêm. giăng khắp rừng. Anh giục tôi về. Hối hả. Tạm biệt, cho hẹn ngày gặp lại. Không biết khi nào, tôi với anh. Mới quen nhau. Đồng cảm. Kẻ lang bạt gặp gã canh rừng, đam mê. Một thoáng bềnh bồng trong cõi đời mênh mông. Hình như. Nghe đâu đó. Đồng đội ngồi hát cùng anh. Thong dong.
Thầm hỏi
"Đêm đêm nằm nghe súng nổ giữa rừng khuya thác đổ, anh còn nhắc tên tôi ?
Đêm đêm nhìn trăng sáng tỏ bên đồi hoa trắng nở, cuộc đời anh có vui ?"
- Dạo này trời hơi lạnh, chân hơi nhức nhức! Mà bà đừng có lo, tui vẫn khỏe như trâu. Khà khà.
Gió tủm tỉm. Cây nhoẽn miệng. Rung rinh lá.
Dĩ nhiên là không khỏe bằng ngày xưa rồi. Ngày xưa ấy. Băng đồng, vác súng. Nghênh ngang. Vững một niềm tin. Tiến bước. Vài ngọn lúa cứ phất phơ đùa giỡn. Đêm trăng.
Giờ bàn chân nhớ dĩ vãng, cứ rung lên mỗi độ đêm về. Ngó qua cửa thấy mặt nước soi trăng. Bồng bềnh. Ngồi tần ngần. Chẳng hiểu.
Mà bà có nhớ không vậy? Tui thích trăng. Nhờ nó mà tui gặp bà. Óng ánh. Mái tóc huyền tõa hương bồ kết. Lạc đường. Tình. Anh lính trẻ. Đê mê. Nhìn mái tóc thề ướt nước cuối cầu. Lung linh cùng ánh trăng. Cỏ cây níu chân. Chôn chặt. Đứng ngắm mãi sợ chẳng bao giờ gặp lại trong đời trai. Lính trận.
Nhớ không!? Bà cười, hỏi. Gì như trời trồng thế anh. Đêm khuya sóng nhỏ chạy đến bờ thương trộm. Vậy là theo sau áo lính. Vội vàng. Vác súng. Đưa thư. Giao liên bất chợt gắn nghiệp đời. Bà với tôi. Tiền phương. Hậu tuyến. Thời bom đạn.
- Hai đứa nhỏ tết này không về chơi. Bọn nó bận nhiều việc quá bà ơi. Trách làm gì. Con cái không hà. Nước mắt nào mà chẳng chãy xuôi. Mấy đứa cháu cứ quấn quýt. Bận bịu. Sao về cho xuôi. Thiệt tình.
Gió thở dài. Cây chùn mắt. Ru rũ lá.
Mấy đứa cháu nhìn thế mà kháu. Đứa nào cũng giống tui, giống bà. Nghênh ngang. Nghịch phá. Vậy mà vui. Rầy cháu mà cứ cười ha hả giữa nhà. Mấy đứa nhỏ la. Ba làm vậy nó hư. Lại cứ cười ha hả. Con nít mà.
Thằng hai giờ làm giám đốc. Kinh doanh giỏi cứ đi nước này, nước nọ. Đông Tây, Âu Á. Nước nào cũng biết. Nước ao sau nhà chả biết nhớ hông. Lúc nhỏ tắm truồng mém chết đuối. Ăn roi. Vợ nó khúc khích cười. Mỗi lần tui kể.
Thằng hai đi quài. Thằng Cún con nó quên hơi. Thích gần chú Dũng nào đó, hay ghé nhà chơi. Mẹ nó ngồi góc nhà. Nhìn tui. Sượng sùng. Mắt dính nước. Rướm mi. Nhìn tội. Giận thằng hai. Con mình. Đi quài.
Con ba cũng khá hơn. Một chân trong nhà nước. Một chân bước ra ngoài. Vướng sình thì phải. Cứ thấy người dạ, kẻ thưa. Đưa gì không biết. Quay lưng nói gì như chữi. Kệ bà há. Làm nhà nước mà, sao được lòng hết. Vạn người.
Vậy mà thằng chồng con ba thì không khá hơn. Lặng lẽ rồi cau có. Khi ai đó dòm ngó. Cau có rồi lặng lẽ. Không nói được con ba. Cứ ngồi nhà cau có. Vậy rồi về quê thường. Thăm tui, bà hay tránh con ba. Không biết. Chỉ biết là tui có bạn nhậu. Sầu đời. Mà thôi.
- Chẳng hiểu bọn nhỏ thương nhau thế nào bà ha. Chẳng hiểu yêu thương kiểu gì. Thiệt tình. Mà bà ơi! Có đứa nói thương tui kìa bà. Khà khà. Nhỏ hơn gần hai, ba con giáp.
Gió liếc xéo. Cây liếc ngang. Rì rào lá.
Bà đừng có nhìn tui. Tui nói thiệt. Con nhỏ cứ thích ngồi nghe tui kể mấy câu chuyện ngày xưa. Chiến trường. Oai hùng. Không lẻ bạn.
Đi với tui. Thường lắm. Gặp đồng đội. Nằm xuống đất sâu. Mỗi lần kỷ niệm. Hỏi nhiều đến đáng yêu. Về lính. Tui kể nghe luôn chuyện những đồng đội. Chưa về. Nằm đâu đó trên đất nước thương yêu.
Qua nhà mình. Mỗi ngày. Rỗi rãnh. Lúc chén chè. Khi nãi chuối. Đúng gu tui. Thích sẽ chia. Chuyện cũ rích. Thế rồi, ngồi miết đến chiều về. Khóc, cười thõa thuê với ông lính già qua khói lữa. Vẫn nhớ mùi bồ kết đêm trăng. Óng ánh. Rọi lòng. Mái tóc bay bay. Câu nói bạo miệng. Thương hoài.
Nó nói yêu tui. Chẳng cần yêu lại. Giữa chiều về lặng lẽ. Bóng ngã chiều. Bóng hừng đông. Kỳ lạ. Mắc cười. Đúng hông bà? Khà khà.
Xốn xang. Đốt nén nhang. Khói hương dào dạt. Lau lại tấm ảnh nhạt nhòa. Bia mộ. Phút giao mùa. Giữa nghĩa trang.
Chắc nó thương tui thiệt bà ha. Rượu hôm nay cay cay. Thiệt tình.
***
"The weather's a bit chilly these days, and my legs ache a little! But don’t worry, I’m still as strong as an ox. Ha ha."
The wind chuckled softly. The tree smiled faintly. Its leaves quivered.
"Of course, not as strong as back in the day. Those days... Crossing fields, carrying a rifle. Striding boldly, firm in faith, marching forward. A few stalks of rice swayed and danced in the breeze. A moonlit night.
Now, these feet remember the past, trembling every night. Looking out the window at the moon reflecting on the water. Floating gently. Sitting there, lost in thought, not understanding why.
Do you remember? I loved the moon. It was because of the moon that I met you. Shimmering, your jet-black hair carried the scent of herbs. I was lost... in love. A young soldier, enchanted. Watching your long, silky hair, wet at the bridge’s end, glistening in the moonlight. The grass and trees held me in place, rooted. I stood there, staring, afraid I’d never see you again in this lifetime of a soldier.
Do you remember?! You laughed and asked, 'Why are you standing there like a tree, huh?' Late at night, the small waves whispered, carrying their secret affection to the shore. And so I followed you—chasing after your shadow, hurriedly, with a rifle on my shoulder. Carrying letters. A courier by fate. You and I, the frontline and the homefront, bound together in the days of war and bombs."
"The kids aren’t coming home this New Year. They’re busy with work, you know. Don’t blame them. Kids are like that. A parent’s tears always flow down, never back. The grandkids keep us company, keeping things lively. How could they make the trip back here? Really."
The wind sighed. The tree closed its eyes. Its leaves drooped.
"Those grandkids, they’re adorable. Each one is like us—cheeky, mischievous. But they bring joy. I scold them, but I end up laughing right in the middle of the house. The kids yell, 'Dad, don’t do that! You’re spoiling them.' And yet, I just laugh louder. They’re just kids, after all.
Our eldest—he’s a director now. A sharp businessman, traveling everywhere. East, West, Europe, Asia—he knows all these places. But that pond behind our house? He doesn’t remember it, does he? Remember how he almost drowned swimming naked in there as a kid? Got a good whipping for that. His wife giggles every time I tell the story.
But he’s always away. His son, little Cún, doesn’t even remember his scent. He’s closer to some guy, Uncle Dũng, who often visits. His mother sits in the corner, looking at me with watery eyes, ashamed, as if pleading. Angry at him—our son—always gone."
"Our second child, she’s doing okay too. One foot in government work, the other outside of it. Caught in the mud, I guess. Always so formal with everyone—yes sir, no sir. Who knows what she’s giving away? When she turns around, she mutters things like curses. Let it be. It’s government work; you can’t please everyone, can you? So many people.
Her husband, though, hasn’t been doing well. He’s quiet and sullen, always frowning when someone glances at him. Frowning, then retreating into silence. Can’t even talk to her. Just sits there, brooding. But he visits us often. Maybe to escape her. Who knows? All I know is, I have a drinking buddy now. Life’s sorrows, you know? But whatever."
"I don’t get how these young folks love each other these days. Don’t understand their kind of love. Really. Oh, but listen! Someone said she loves me, you know? Ha ha. She’s nearly two or three cycles younger than me!"
The wind shot a sly glance. The tree peeked sideways. Its leaves whispered.
"Don’t look at me like that. I’m serious. This girl, she loves listening to my old stories. War stories. Heroic tales. She says I’m never lonely.
She often comes with me. Often. Visits old comrades, now resting deep in the earth. Every anniversary, she asks so many questions, it’s endearing. About the soldiers. I tell her all about my comrades—those who haven’t come back yet, still lying somewhere in this beloved land.
She comes to our house every day. Whenever she’s free. Sometimes with a bowl of chè, other times with a bunch of bananas. Just what I like. She loves sharing these old tales. And then, she sits there until evening, laughing and crying with this old soldier, reliving the smoke and flames.
Still remembering the scent of herbs under the moonlight. Shimmering, illuminating my heart. That hair of yours, flowing in the breeze. Those words, boldly spoken. Loved forever.
She says she loves me. Doesn’t need me to love her back. And in the quiet evenings, she leaves silently, as the dusk falls. Her shadow in the twilight. Her silhouette in the dawn. Strange, isn’t it? Funny, right? Ha ha."
"I laugh when I hear her. At night, lying there, I think about it. Laugh some more. Now I’m telling you, and I’m laughing again."
"Restless, I light an incense stick. The fragrant smoke lingers, swirling. I clean the faded photograph. The gravestone. The moment between seasons, here in the cemetery.
Maybe she truly loves me, huh? The wine today tastes a little bitter. Truly."