"Khi con biết nghe tiếng thở của mình..."
(Một ngày trước 30/4, giữa lòng Sài Gòn)
Một thành phố đã đi qua chiến tranh.
Một thành phố đang đi tới tương lai.
Đường phố quận 1 sáng rực như một sân khấu khổng lồ. Chia tay ở một Battery, quán cafe và bánh ngọt được làm thủ công, theo lời giới thiệu của người chị xem qua facebook, ông già và thằng nhóc tiếp tục hành trình của mình.
Trời tháng Tư ở Sài Gòn không khác gì lắm so với mọi ngày – hơi nóng dồn về cuối ngày, đông đúc, và rực rỡ một cách lạ lùng. Nhưng hôm nay, thành phố có vẻ nhiều sắc màu hơn. Dọc đường Hai Bà Trưng, những tấm pano chào mừng ngày 30/4 giăng dày. Người người đổ về phố đi bộ Nguyễn Huệ, chen chúc nhau để có được chỗ xem các khẩu pháo đại bác, chuẩn bị bắn lên nền trời sau những chiếc trực thăng và tiêm kích trình diễn.
– Ba, mai mình coi diễu binh
không? – Merci ngồi sau lưng, hỏi lớn.
– Ừ, nếu con muốn. Nhưng không ở gần nhé, đông lắm.
Ông già bật cười nhẹ, liếc gương chiếu hậu thấy thằng nhóc ôm khư khư quyển sách vừa mua – “Câu cá trên trời”. Một cái tên lãng đãng, nghe như thơ. Ấy vậy mà thằng nhóc nhất định đòi mua cho bằng được; đâu đó có lời giới thiệu của em, về việc chinh phục những điều bất khả thi, của gã tác giả đã kể lại hành trình lập nghiệp của mình, phải rong ruổi miết mới tìm được ở nhà sách Nguyễn Huệ, quyển sách được giảm giá.
Không khí thành phố vừa sôi động vừa trang nghiêm, lạ lẫm.
Mùi cỏ non mới cắt từ những thảm xanh trước trụ sở UBND Thành phố hòa lẫn mùi sơn còn chưa khô của những bảng hiệu dựng vội.
Thằng nhóc quay sang thì thầm
– Giờ con dùng điện thoại rồi, còn thấy mình lớn hơn, chẳng còn là đứa trẻ mãi nữa?
Ông già im lặng, như thể để chú nhóc của mình hồi tưởng lại những ký ức của một thời ấu thơ. Ký ức là quá khứ. Thằng nhóc của ông già chắc hẳn nhớ nhung của một vòng tay ngồi phía sau, chẳng nối được trọn một vòng tày. Thằng nhóc của những ngày lẽo đẽo theo sau, đi theo ông già và em khắp chốn của thị thành sau những ngày học, những ngày hè từ những quán bụi đường cho đến nơi văn phòng làm việc.
Thời gian trôi nhanh quá. Lớn từ từ để kịp yêu thương. Ông già nhớ như in những lời mình hay nói với đám trẻ.
– Ừ, giống kiểu... sống mà không cần vội vã đó con.
Thằng bé im lặng. Rồi bất chợt nói:
– Giờ phải sống…chậm lại thôi! Mà làm sao mới là chậm?
Ông già cười khẽ. Một nụ cười pha chút ngạc nhiên. Ừ thì, có ai ngờ một thằng nhóc mười hai tuổi lại quan tâm đến chuyện “sống chậm” giữa phố thị cuồng quay?
– Sao con lại hỏi vậy?
Merci ngập ngừng:
– Tại vì... từ khi con có điện thoại, con thấy... con giống người lớn hơn. Nhưng... cũng buồn hơn. Thấy thời gian đi nhanh hơn. Chiều hôm qua, lúc đang nghe radio, thấy gió thổi qua mặt... con chợt nghĩ, hình như... mình đang lớn, và xa dần.
Ông già nghe tiếng tim mình chùng xuống. Đèn xanh. Ông già gạt chân chống, đạp ga, nhưng tâm trí vẫn lững lờ như khói chiều.
Chúng tôi dừng xe ở công viên cạnh bến Bạch Đằng. Gió sông thổi mát rượi, át đi tiếng còi xe và tiếng người hò hét đổ về phố đi bộ. Hai cha con ngồi trên ghế đá. Merci mở sách ra đọc, nhưng i biết nó không thật sự đọc.
Ông già quay trở lại trả lời cho câu hỏi “làm sao sống chậm” của thằng nhóc:
–Khi con nghe được tiếng thở của mình, ở mỗi bước đi... đó là lúc con đang sống chậm lại.
Thoáng. Hình ảnh thiền sư tên là Thích Nhất Hạnh từng nói: “Sống chậm không có nghĩa là đi chậm. Mà là ý thức được từng bước mình đang đi, từng hơi thở mình đang thở.”
Merci ngẩng đầu:
– Nhưng làm sao nghe được hơi thở? Con thở hoài mà đâu có nghe gì đâu?
– Vậy là con thở mà chưa biết là con đang thở. Giống như nhiều người sống mà không biết mình đang sống vậy. Họ làm việc, học hành, ăn uống, chơi game... nhưng quên mất mình là ai. Mình muốn gì. Và quan trọng nhất – mình đang ở đâu.
Trời dần tối. Đèn đường sáng lên vàng vọt. Xa xa, tiếng nhạc thử loa vang vọng từ quảng trường Nguyễn Huệ. Merci bất chợt dựa đầu vào vai ông già.
– Ba...
– Hử?
Thấp thoáng. Ông già nhớ lời thằng nhóc của hơn năm năm về trước. Ngô nghê: Con không muốn lớn, con không muốn ba già... rồi mất. Lúc ông già giải thích về chuyện tử sinh. Quá sớm
“Tình yêu thật sự không bao giờ mất đi. Nó chỉ thay đổi hình thức tồn tại.”
Trích nhật ký tối hôm đó:
"Có những chiều Sài Gòn, lòng người như chậm lại. Không vì kẹt xe, không vì mỏi mệt. Mà vì trong một khoảnh khắc nhỏ xíu nào đó, ta nghe thấy tiếng thở của mình. Và cả tiếng của người bên cạnh – nhẹ, đều, và thật."
"Cảm ơn con, Merci, vì đã dạy ba sống chậm."
"When You Learn to Hear Your Own Breath..."
(One day before April 30th, in the heart of Saigon)
A city that has passed through war.
A city that is moving toward the future.
The streets of District 1 gleamed like a vast stage. After parting ways at a Battery, a café and bakery where everything was handmade—thanks to a recommendation from his sister through Facebook—the old man and the young boy continued their journey.
April’s weather in Saigon was much like any other day—warmth building toward the end of the day, crowded streets, and a strange kind of brilliance. Yet today, the city seemed more colorful. Along Hai Ba Trung Street, billboards celebrating the 30th of April filled the air. People flooded to Nguyen Hue Walking Street, squeezing together to get a view of the artillery guns, ready to shoot into the sky after helicopters and fighter jets performed.
– Dad, should we watch the parade tomorrow?
– Sure, if you want. But not too close, it’ll be too crowded.
The old man chuckled softly, glancing in the rearview mirror to see the boy clutching the newly bought book, Fishing in the Sky. A whimsical title, almost like a poem. Yet the boy had insisted on buying it. Somewhere, he had heard of the author's journey to conquer the impossible, and after much searching, they found it at a bookstore on Nguyen Hue, on sale.
The city felt both bustling and solemn, unfamiliar.
The scent of freshly cut grass from the green lawns in front of the City Hall mingled with the still-drying paint of hastily put-up signs.
The boy turned and whispered,
– Now that I have a phone, I feel... I feel older. I’m not a kid anymore, am I?
The old man fell silent, as if giving the boy space to reflect on memories of his childhood. Memories are the past. His boy must miss the feeling of being held in the backseat, no longer completing a full circle of an embrace. His boy from the days when he followed him everywhere—the streets of the city, after school, those summer days spent from dusty roadside cafés to office desks.
Time flies too quickly. Grow slowly, so you can love deeply. The old man recalled the words he often said to his children.
– Yeah, it’s like... living without rushing.
The boy was quiet for a moment. Then he suddenly asked,
– So now we need to... slow down? But how do we slow down?
The old man smiled gently, with a hint of surprise. Who would have thought a twelve-year-old would care about "slowing down" in this fast-paced city?
– Why do you ask?
Merci hesitated,
– Because... since I got the phone, I feel... more like an adult. But... also sadder. I feel time passing by faster. Yesterday afternoon, while listening to the radio, I felt the wind on my face... and I suddenly thought, maybe... I’m growing up, and drifting away.
The old man's heart sank. The green light. He kicked the stand, revved the engine, but his mind lingered, like the smoke of the evening.
They stopped at a park by Bach Dang Pier. The river breeze was cool, drowning out the honking horns and the shouts of people heading to the walking street. Father and son sat on a bench. Merci opened the book, but the old man knew he wasn’t truly reading.
The old man returned to the question, “How do we slow down?”
– When you can hear your own breath, with every step... that’s when you are slowing down.
A fleeting thought. The image of the Zen master Thich Nhat Hanh saying, "Slowing down doesn’t mean walking slowly. It means being aware of every step, every breath you take."
Merci looked up,
– But how do you hear your breath? I’m always breathing, but I don’t hear anything.
– That means you’re breathing without knowing it. It’s like so many people living without knowing they’re alive. They work, study, eat, play games... but forget who they are. What they want. And most importantly—where they are.
The evening darkened. The streetlights flickered to life, casting a yellowish glow. In the distance, the sound of speakers testing echoed from Nguyen Hue Square. Merci suddenly leaned his head on the old man’s shoulder.
– Dad...
– Hmm?
Faintly. The old man remembered what the boy had said more than five years ago. Innocently: I don’t want to grow up, I don’t want you to get old... and disappear. That was when he explained life and death to him. Too soon.
“True love never really fades away. It only changes its form of existence.”
From his diary that night:
“There are some Saigon evenings when the hearts of people seem to slow down. Not because of traffic jams or fatigue. But because in one tiny moment, we hear our own breath. And the breath of the one next to us—gentle, even, and real.”
“Thank you, Merci, for teaching me how to slow down.”
