Tưởng đâu TRĂNG đã qua đời!

Rẽ ánh sáng vàng vọt của đường đèn soi lối. Thênh thang. Một lối đi về để lại phố đằng sau. Chỉ còn một ánh sáng trăng. Xanh dịu dàng. Soi lối nhỏ trở về ngở sỏi đá bổng mềm ra. Thướt tha. Nó thấy quyết định này không phải sai lầm. Trở lại nhà vào một tết nguyên tiêu. Khi cuộc sống đời thường ập đến. Đột ngột. Nó như con vụ tiếp tục xoay vần. Bất tận.

Nhẹ nhàng. Dòng ánh sáng từ vì tinh tú xa xăm rọi đường. Về với yêu thương nồng nàn. Lúc này. Có nói là sến sủa, có gọi là không sống đời thực thì cũng đành chịu. Hồn du mục. Không kềm lại. Giữa đêm. Đường nhỏ không liêu xiêu chỉ có gió phiêu cùng hương hoa cỏ. Đồng quê. Yên ả.

“ Đường trong làng: hoa dại với mùi rơm 

Người cùng tôi đi giữa đường thơm 

Lòng giắt sẵn ít hương hoa tưởng tượng”

( Huy Cận)

Giắt sẵn. Lâu rồi. Chờ hoàn cảnh để sức ám ảnh của câu thơ tự bao giờ trở lại. Đưa hoang. Ở giữa đường làng, mùi rơm, hoa dại. Nay lại có ánh trăng. Điểm xuyết. Một bức tranh mơn mang quê nhà. Dân dã. Rơm rạ giữa đồng ngó cánh cò bay bạt gió, mang theo mùi hoa đêm đương thời bung nỡ. Hết mình. Cùng ánh sáng nguyên tiêu.

Nghiêng ngã. Những đứa trẻ thả miệng nghệch ngoạch khoe hàm răng sún. Ngô nghê. Đua nhau cười trò tìm kiếm. Dế kêu. Bỏ quên giấc mơ thèm khôn lớn. Mau mau. Ngồi ở sân sau nhà tư lự kể chuyện đời tư, đời ta đã đi qua từng ấy. Hay hay. Vỗ đùi cười khà khà, thời giờ đi qua nhanh thật. Không hay. Đã già mà ngỡ hôm qua còn nghô nghê vẫn chưa là người lớn.

Phiêu diêu. Những con tim nghèo thổn thức. Hẹn hò. Nơi mô đất nhô ra, khuất sau những tàn cây. Xanh mướt. Lá làm bạt lót. Thì thầm. Dưới ánh trăng. Thề tình. Mình có nhau, bên nhau thế nào, làm gì cho mai sau. Hẹn ước. Nghe sến sao sao. Hỏi lạ. Ai yêu mà chẳng sến sao sao một vài lần.

Phôi pha. Những con đường làng. Ấu thơ chờ đợi. Ánh sáng trăng nào soi sáng. Nơi phố thị đi về mỗi giấc tan ca trễ giờ. Mất tăm. Trăng non bất chợt hóa già. Không hay. Những con đường đèn đường không nhường chỗ cho ánh trăng đêm.

Ấy thế mà về. Tìm lại… ánh trăng quê.

Dưới đường. Trăng rọi. Thênh thang. Cười nhẹ. Vậy là trăng vẫn còn chưa qua đời.

VỀ QUÊ CẮM CÂU

Câu hát ngày xưa theo điệu trăng thanh dạ khúc, tôi vẫn thường nghe mỗi lần về quê cắm câu.

Không được câu hát của ngày xưa. Nó trở về một miền quê nghèo đang chống chọi với cơn lũ đang lên, mang theo một niềm phấn khích tìm hiểu về một thú vui. Đã từng. bị rơi mất lại ở quá khứ ấu thơ vì cuộc sống trưởng thành tập nghĩ suy. Thú vui câu cá.

Ngày về trong một đêm không có gió dập dìu đưa tiễn, chẳng có trăng dõi theo trên một bước đường về, chỉ có cuộc trò chuyện giữa hai đứa con cùng chung một dòng máu, đã tự khi nào rồi không có nhiều thời gian ngồi lại bên nhau. Chuyện trò.

Bốn anh em, thiếu một người. Anh lớn. Những vướng bận vương mang, có riêng một niềm cảm, ngồi lại nhà nhìn ba thằng còn lại đi trong nắng sớm ngang tàng.

Vác cần câu không ra đồng ngồi cắm, bởi nước lũ dâng cao đã lấn chiếm đồng chỉ còn thấy mỗi sông nước. Mênh mông. Con sông nhỏ giờ đã thành dòng lớn với từng đàn cá ngớp, lũ trẻ đang ôm cần ngồi đong đưa theo cơn gió nhẹ chỉ có ở một miền quê. Mát lành.

Một cơn hứng khởi tự trào. Nó ngẫng mặt nhìn, trời hây hây nắng có vài đám mây đe dọa những phút lòng lành vui say.

Chỗ câu. Ngồi trên một chiếc cầu vụn nát với những mãnh ván lớn nhỏ bắt chéo ngược, ngang trên cọc nẹp tan hoang vì tháng ngày và mưa lũ. Lõm, lồi nhiều chỗ và chỉ đủ cho hai người chen ngang nhường nhịn. Bước thấp cao trong nỗi nhớ cồn cào. Thơ dại.

Từng ấy thời gian. Những đứa con cùng chung một dòng máu, hơn hai mươi mấy năm mới ngồi lại bên nhau, kể lại những tâm tình về một ấu thơ khờ dại với những khó nhọc từng mang, đứa con nào chẳng giống đứa con nào. Mỗi thằng mỗi kiểu. Đời chằng chéo khác nhau. Vài đứa tự trào theo dòng nước mắt chãy xuôi, những đứa con đều đã có gia đình trừ nó, có những mối lo riêng, biết bao giờ có được những giờ phút riêng tư dành cho nhau thế này.

Những đứa con cùng chung dòng máu, ôn lại những ấu thơ giờ kể.

Mấy lần trốn đi câu dấu mẹ, về nhà bị nhừ đòn, đau thấu vào trí nhớ đến ngần ấy thời gian. Nhớ có một mùa nước lũ hoang tàng, cá ngớp dưới làn ghe, ngó bên sông thấy có những mảnh lưới mang lên cá đầy khiến hai đứa con trong lòng dậy lên một làn sóng về những đợt cá ngớp dưới làn ghe đong đầy. Ám ảnh. Lấy mùng làm lưới, lặn hụp lướt dưới làn ghe, cá cũng đong đầy, nhưng mấy cặp mông cũng đầy các lằn chằng chéo bởi những làn roi. Tối về. Mùng rách tả tơi, mẹ con phơi mình cho muỗi đốt. Đến tận bây giờ các vết lằn tạo bởi làn roi vẫn còn làm cho nhớ mãi.

Câu cá là một nghệ thuật, người câu là một nghệ sỹ. Đã nghe ai đó nói về câu này nhưng tận đến hôm nay nó vẫn cho chưa biết nó nghệ thuật như thế nào, nếu như không có một bài giảng thực tế từ những người có cùng chung một dòng máu.

Câu cá kỵ xin mồi.Đừng nói người ta ích kỷ bởi vì mỗi người có một bí quyết riêng về mồi câu. Cười khì, thì ra thế. Trước giờ nào hay.

Câu cá cần kiên trì.Đừng nghĩ thả câu, cá sẽ đớp mồi, động phao nháo nhào ngay, chờ vài chục phút than ngắn thở dài nhiều khi ôm cần ngồi đợi đếm được vài giờ trôi qua. Nghe khuyên bật ngửa. Bao giờ đợi được đấy từng ấy thời gian. Mấy đứa bạn. Trễ vài phút hẹn, bật máy quát ầm. Tụi bây đâu rồi, giờ này sao chưa tới. Nghĩ ra, thấy lạ, cười khà một mình. Hai thằng anh. Nhìn. Chẳng hiểu, lắc đầu thấy thương.

Tựa gối ôm cần đâu chẳng được

Cá đâu đớp động dưới chân bèo

Câu thơ của Nguyễn Khuyến ngày nào nó bình giảng. Toàn viết dóc. Với việc hiểu những cảm giác của người thi sĩ ngày xưa, họa may lượm lặt chỉ là những biện pháp tu từ phân tích gượng ép cho một bài văn, chứ lượm đâu cả cái cảm với tác gia để mà bình giảng ra hồn. Đến giờ, vẫn chưa thấm hết một vài câu thơ.

Đi câu thôi mà có bấy nhiêu điều để nói. Thôi thì viết lại cho tháng ngày bước qua. Ngẫm lại. Bấy nhiêu điều đó chỉ có ở đi câu.

( Ảnh: Sưu Tầm )

XUÂN NÀY CON KHÔNG VỀ

Nó bước đi lững thững. Nặng nề.

Phố phường như xô xát nhau. Gom lại nhốn nháo. Vượt qua nhau hờ hững giữa cái nắng ràn rạt da. Cuối năm. Người người hối hả chuẩn bị cho nhà cửa sữa sang, mong một năm mới sang tràn đầy. No đủ. Niềm vui và hạnh phúc. Giữa thị thành hay một chốn quê xa. Tất cả đều hân hoan tâm trạng. Vụt qua.

Nó bước dài lê thê. Nặng nhọc.

Những chuyến xe bắt đầu lăn bánh. Từng giọt mồ hôi chãy trên gương mặt rạng rỡ. Niềm vui. Về lại quê nhà sau một năm vất vã. Những gói quà bọc kỹ. Nào quần áo mới tinh. Gắp gọn trong túi đồ. Mai, đào. Búp non vừa hé những màu sắc đầu xuân. Trên những con đường hoa trãi rộng. Khắp nơi. Lơ thơ chờ ngắm.

Những người bạn. Không thân. Trên cùng một chuyến xe. Chờ đầy nỗi nhớ mong. Chuyện trò. Sẽ chia một niềm vui ấp ủ. Giống nhau. Nơi quê xa có người đợi chờ. Nó cũng có.

Mạ nó sẽ đứng chờ ở đầu cửa. Lắng nghe. Từng hơi thở của tuổi già đi qua. Không hay. Cỏ cây đâm chồi hẹn hò một xuân mới. Mắt nhìn về một hướng. Háo hức lòng.

Mạ cười thật tươi. Móm mém môi trầu. Rộn ràng. Bước chân con về đầu ngõ. Có tiếng nói của bà con. Vui cùng. Mái lá nhà tranh vẫn nhà tranh mái lá. Khác một tiếng nói vui vầy. Đoàn tụ.

Hoa đã nỡ trước hàng hiên. Rào giăng tạm bợ. Sắc màu chen nhau. Thằng nhỏ chạy vội ra trước nhà đón ba. Tít mắt. Cười. Hỏi quà đâu. Xốn xang. Xuân ngập tràn.

Lối vào nhà. Sỏi đá. Lót giữ đất mềm. Nâng niu gót chân chai sần năm tháng. Bơ vơ. Không người nâng đỡ. Trơn trợt với mãnh đời thơ dại. Em để lại. Ra đi. Khi không còn chịu nắng ran rát da giữa đồng. Với tương lai. Hờ hững.

Mạ nấu cơm canh chờ sẵn. Bao giờ. Hăm lại ấm nồng. Mái nhà. Quanh năm lẻ bóng. Một trẻ, một già. Ngó về phía trời Nam. Xa xôi. Có người cha trẻ. Có đứa con trai. Phân xưởng còng lưng. Nhớ nhà.

Ra đi. Một sớm đầu xuân. Lá cành như thế. Về phương Nam. Đổi thay. Trốn phận. Ngày con hỏi mạ đâu. Bỏ lại miền Trung. Thương nhớ.

Nó bước ngắn dài. Không xác định. Từng giọt mồ hôi chãy trên gương mặt. Não nề. Những món quà ghì chặt lại đôi tay. Nặng lòng. Một chiều cuối năm. Có chiếc vé bay lờ lững giữa trời trong. Nghe ì đùng trong tai hai từ. Vé giả.

Chiếc xe từ từ lăn bánh. Nghẹn ngào. Để lại. Nó với những món quà cất kỹ suốt năm. Nuốt từng nổi nhớ trong tim. Nụ cười nào ẩn hiện. Móm mém trên gương mặt lấm tấm đồi mồi. Hớn hở mở quà trên gương mặt ấu thơ. Khuyết tình thương. Không đủ tiền về cho một chuyến thăm quê. Lỗi hẹn.

Xuân này con không về! Mạ ơi.

Nắng lên xé trời ngang dọc

Nắm chặt gió, sợ hồn bay mất

Giữ chặt mây, sợ lung lay lòng

Tìm chút nắng, ủ đông hồn lưu lạc

Bỏ mưa tàn, trôi tuột những hoang mang

Bước sang ngang giữa cái nắng còn làm biếng chưa lên. Ngồi bệt. Nhìn sang con đường sầm uất nhất trung tâm Sài Gòn với những trang trí dần đang hình thành, chờ đón một mùa giáng sinh. Tưng bừng. Một góc công viên, những con người trẻ đang cười nói hả hê trong cái gió lạnh của mùa vừa chuyển. Mình nó, kẻ tuổi đứng dang chân giữa trẻ già, đang tìm kiếm những giọt sương còn đọng lại cho lòng bớt tỉ tê. Than thở.

Hơn bao giờ hết. Nó thích những nơi như thế này, nơi chỉ có những tâm hồn thả trôi theo mây bay, gió lộng, không có những câu nói chán chê khi đón nhận một năm mới về. Nơi một góc văn phòng. Một năm nữa lại trôi vèo. Nó tiếp thầm những lời than thở, rồi thở than theo quán tính. Hội đồng.

Một khung sắt trang trí đang cố vượt qua đường, xanh trắng. Thấy rõ. Một bàn tay đen xạm vì nắng, căng lên những thớ thịt nổi đầy gân xanh của đời làm công lao động. Chớp mắt. Một đứa trẻ nhỏ chạy băng băng bên kia đường. Đối diện. Người người đi mua sắm trong một trung tâm thương mại với những nét mặt rất tây, rất có tiền.

Gió mát lành thổi ngang tai thỏ thẻ.

Kể nó nghe về một bóng dáng ở quê xa. Một lần về. Gần nhất. Giữa trưa gió nhẹ, vài cái lạnh đang xen, nghe tiếng vài thanh âm còn sót lại của một con xóm đã chuẩn bị bỏ quê về phố thị. Chuyển mình. Vài món tay rung, không còn làm chủ được mình, cơ địa dần yếu đi theo quy luật của sống còn. Sinh, lão, bệnh, tử. Chớp mắt. Nhìn gió lay cành lá trước nhà, thấy một chiếc lá rơi. Giật mình, lòng tê tái, chưa bao giờ nó sợ đến những phút giây này đến vậy.

Gió mát lành thổi ngang lạnh lòng. Thủ thỉ.

Kể nó nghe về một đứa trẻ chạy vui đùa, trong cái nhìn yêu đến tận cùng, hỗn hễn một người cha từng bước đuổi theo, chỉ còn là ánh mắt. Sợ lạc kết tinh duy nhất tình yêu của đời mình. Không vội vã. Ai còn ai trong những nổi nhớ của một ngày, một niềm vui đến trễ đến chục năm. Một chuyến xe, nghe anh nói trong cái gió của một chiều cuối năm nào đó, cũng có gió chuyển mùa, thiết tha lòng người qua.

Gió mát lành thổi ngang buốt hồn. Thì thầm.  

Kể nó nghe về em, người con gái nó yêu ngồi đâu đó phía bên kia đường. Lạ lẫm. Tự lự trong những khoảnh khắc riêng mình. Không hiểu. Những lúc điên cuồng trong cách nghĩ của nó, sợ biến thành hành động. Nó dập dìu trong những cơn điên mê mị, em gọi hồn về trong những lúc trời sắp chuyển cơn giông tâm trạng. Nó bỏ đi những điên cuồng trong cách nghĩ, sợ làm em ngồi mãi đâu đó ở một góc đường, không dám bước ngang qua. Ngồi gần. Bạn bè cười trong đêm gió lạnh lướt qua, bảo rằng vẫn còn đó thời gian, gấp gáp gì sợ đời tàn. Biết vậy, vẫn cứ thấy xôn xao mỗi đợt bình minh về nắng vẫn còn làm biếng chưa lên.

Tư dưng. Hỏi. Hay là ta bỏ đi đâu đó hoang liêu. Xuống tận miệt Cà Mau, ngồi cùng Nguyễn Ngọc Tư bên Đầm Sầu mà than thở thâu đêm hay lên tận núi rừng bảng lãng sương bay để ngồi thở than Như là con chim nhỏ cùng Đổ Bích Thúy cho đến hết ngày. Rồi trở về lại với đời thường. Yêu thương không vội vã. Bồi đấp lòng. Không đo, đếm tình yêu bằng thời gian dài ngắn.  

Nó dừng lại nhìn người đàn ông đi qua, đứa trẻ thôi không còn chạy nữa, những người trẻ cứ cười vui trong gió lạnh hả hê về một sáng mát trời. Nó đứng dậy, bỏ đi lòng tâm sự trong cái nắng lên xé trời ngang, dọc.

( Ảnh: Sưu Tầm )