"Người phụ nữ sẽ lo lắng cho tương lai đến khi họ lấy được chồng. Người đàn ông không bao giờ tính cho tương lai đến khi họ cưới được vợ".
Nó trở lại thăm chị ở một ngày cuối năm trong cái nắng chiên giòn vàng rượm sau mấy bận khuất lần (không thích đặt thêm chữ vào vì như ngụy biện để giải thích lý do tại sao hẹn lần).
Nắng làm mặt đường ửng đỏ như cô gái xuân thì bị ghẹo. Nó đứng từ ngoài ngắm chị. Người phụ nữ đang bán mặt cho trời bán lưng cho đất ấy vẫn mặn mà ở buổi ban trưa, lóng lánh ánh mắt như hạt gạo vừa xay trên tay, nụ cười đậu lại trên môi khi nghe tiếng nó gọi ở phía sau. Người phụ nữ ấy vẫn như ngày xưa. Quẩn quanh với những hạt gạo và con tim yêu chồng con. Nồng nàn. Câu chuyện của chị luôn xoay quanh những chủ đề ấy. Nó đặt nhiều cảm xúc vào người phụ nữ này vượt khuôn khổ hai từ khách hàng bởi vốn dĩ ở đâu đó trong hình ảnh chị nó thấy thấp thoáng bóng hình tương tự.
Từng nhớ. Gặp chị đã hơn bốn năm, người phụ nữ ngại ngùng khi nghe ai đó hỏi về thu nhập và sợ nhất là phần chứng minh mâu thuẩn với tâm trạng bộc lộ bên ngoài khuôn mặt rằng sợ giấc mơ sở hữu một chiếc xe của chồng vụt bay.
Từng tính. Năm tròn gom đủ cho giấc mơ ấp ủ thành hình, mua trọn, chồng đủ, chẳng nợ nần cho một chiếc xe con nhưng rồi khát khao anh bùng cháy, lao nhanh hơn cả dự định để rồi tuôn trào khi được biết đến việc hỗ trợ cho vay. Giấc mơ ấy anh thấy gần hơn hết bao giờ.
Từng nghĩ. Có rất nhiều lựa chọn để cho một giấc mơ đủ đầy. Rồi ngày ấy gặp chị giấc mơ đó không nằm trọn ở chiếc xe mà trong ánh mắt khát khao muốn giấc mơ của chồng được trở thành hiện thực trong cái nắng bắt dầu nóng cháy như ngày hôm nay. Vàng ươm.
Ngày chị nhận xe, chị gọi điện nó đến mấy lần, sợ không biết có còn trắc trở gì trong cái nắng ngập dầu đang sôi, lòng chị rộn ràng hơn cả anh. Giấc mơ về một tình yêu ở một chiều bắt nắng.
Từng ngợ. Nghe đứa em hỏi: Anh có còn nhớ chị ấy không? Ậm ừ lục lọi trí nhớ khách hàng vượt con số năm trăm rồi vỡ òa khi nghe em nhắc đến nghề chị gắn liền với hạt gạo vừa xay. Hạt gạo đi cùng chị đến ngót nghét hơn hai mươi năm. Thằng nhóc ngày nào đã may mắn ngồi quanh hạt gạo cùng chị chuyện trò ở một buổi ban trưa nắng phồng lên uất ức chờ một cơn mưa.
Từng lỡ. Cuộc gọi của chị ở một chiều nắng vớt ráo dầu. Giòn rụm. Gọi lại chị khi lưu đủ cả họ tên. Chị cười. Tưởng không phải nó khi số điện chẳng phải xưa. Chị nói. Tiếp về giấc mơ của người đàn ông của đời mình trong một lần đùa, nói chơi về việc muốn bán con xe; được giá người mua, anh ngậm ngùi chia tay người tình cũ, giữ những kỷ niệm nhạt nhòa đã bao năm sợ vấy bùn, lấm nắng trên mỗi chuyến đi, cứ thế “trùm mềnh” nằm giửa nhà chờ đợi theo năm tháng. Chị nhìn chồng thẩn thờ trong nổi nhớ tương tư.
Từng vui. Chung niềm vui của chị - người phụ nữ thiết tha cùng hạt gạo, mặn mà với kiếp sống bán buôn, bình thường ở niềm hạnh phúc giản dị, tiếp tục một lần nữa thực hiện giấc mơ anh ở lần vay lại. Vẫn ngại ngùng chen lẫn lắng lo sợ giấc mơ kia vụt bay, sợ tình mới đến muộn khi tình cũ đã ra đi, làm gã si tình tương tư thành bệnh.
Nó đưa mắt thả ra đường nắng ráo, bắt đầu hấp thụ những giọt dầu tươm ra làm mặt đường dội bóng những hàng cây lưa thưa lá ở một trưa xóm đạo chằng chịt những hang đá, đèn hoa.
Hai chị em bắt đầu ngồi ôn lại những gì của ngày hôm qua nắng ngập dầu sôi đến những gì thay đổi của ngày hôm nay nắng chiên giòn vàng lượm về những câu chuyện về cuộc sống chứ không còn quanh quẩn ở mãnh tình xe con.
Chào chị nó về. Ngẩng đầu cho nắng liếm qua mặt. Tự tình. Hát lên mấy khúc ca chẳng đầu chẳng cuối khi biết rằng đời người tìm được mấy khi vui và đâu chỉ có tìm thấy ở mùa xuân.
Làm điều bạn thích là tự do. Thích điều bạn làm là hạnh phúc
Frank Tyger.
Lang thang trên mạng đọc được một bài báo về một con người trẻ quyết định từ bỏ công việc đầu tiên mình đăng ký là một tổ chức phi chính phủ với công tác thiện nguyện và thu nhập gần như không bù đấp nổi chi tiêu, cộng với những trãi nghiệm cuộc sống mà bản thân chưa hình dung hết. Tóm lại đấy là công việc mình không thích sau những tháng ngày mệt mõi đấu tranh với sự sợ hãi: thất bại.
Nó bắt đầu lôi ra những cuốn sách đã từng đọc, tìm điểm tương đồng và khác biệt trong văn phong hay cảm xúc của người viết theo thói quen. Bản thân tầm soát lại với từng ấy thời gian gắn bó với nơi này. TOYOTA. Tự hỏi. Cảm giác của người bạn trẻ ấy có điểm gì tương đồng giống nó không!? Hay cảm giác đang hiện hữu còn mấy phần dính líu với văn chương nên đôi khi nhập nhòa thực tế không phân!?
Không ngạc nhiên khi bắt gặp cùng một hình ảnh - con người trẻ ở buổi đầu tiên tìm đến với gã khổng lồ Toyota này trong một tâm trạng tò mò và háo thắng; có khác chăng là sự ngông nghênh, thách thức của một thời tuổi trẻ xem trời chỉ tựa nấp vung ở một độ trưa hè nắng khát. Đọc. Xây dựng để trường tồn. Ngược ngạo. Bao mái đầu xanh thích thực hành những điều vĩ đại!
Thời gian trôi qua như đất trời hết nắng lại mưa. Thằng nhóc ngổ ngáo ngày nào bắt đầu sống lây lất với những nổi buồn tự tạo khi quan sát cuộc sống xung quanh mình, chẳng ai khác ai là bao. Hiệu ứng chuồn chuồn. Những cơn mưa rào lấp đầy ở mỗi chiều ký ức. Những cuộc đời “cơm đường, cháo chợ” gặp nhau. Những con người gắn bó với bán hàng đi qua từng cung đường nắng, gió; bỏ lại sau lưng là mấy cảm xúc chứa chan rồi trôi tuột về các mối quan hệ đặt tên khách hàng. Đọc. Bắt trẻ đồng xanh. Vỗ về. Ừ thì tuổi trẻ đấy thèm tự do!
Thời gian trôi nhanh như một câu phụ đề để chuyển cảnh. Người đến kẻ đi trên một cuộc hành trình. Sân ga nào đón kẻ lên lại có người tìm xuống với những tâm sự và quyết định của riêng mình. Không hối hận!? Chuyến tàu cứ thế hú còi vang lướt đi trên con đường định sẵn; rằng sẽ dừng lại ở một sân ga. Những cuộc đời “cơm đường, cháo chợ” gặp nhau tìm được bến đỗ rồi có kẻ dừng lại hẳn ở một sân ga, thoai thoải rẽ đi; có người lên tàu vẫy tay chào một nửa của đời mình để tiếp tục một chuyến đi theo chiều sương gió. Ừ thì từ buổi đó anh đi. Đọc. Sống hạnh phúc. Bao cuộc đời bắt đầu sống với lắng lo!
Riêng nó – thằng nhóc của những buổi pha trò đâu mất, thằng nhóc viết bao câu văn thường thấy trong những khoảnh khắc của cuộc đời, ngỡ ngàng thấy tất cả được ghi lại với đầy những cung bậc cảm xúc buồn vui giận hờn đều tồn tại nơi đây. Toyota. Chính nơi này! Đọc. Từ tốt đến vĩ đại! Bất chợt thấy mình quá nhỏ nhoi.
Chính ở nơi này nó bắt gặp quá nhều thăng trầm của cuộc sống để một ngày ngồi viết lại không biết bắt đầu từ đâu.
Lẫn quẫn và hiện lên rõ rệt trong những khoảnh khắc của cuộc đời mình ở gã khổng lồ Toyota này, nó bắt gặp hình ảnh từ văn chương bước ra như gã Chí Phèo vừa thức dậy lắng nghe thanh âm cuộc sống. Làng Vũ Đại ngày xưa giờ lóng lánh ánh đèn với những dàn xe bóng loáng được những đôi bàn tay cẩn thận lau chùi hàng ngày từ ghế đến mâm bên trong khu làng rào bằng kính chắn.
Những đứa trẻ lang thang ở khắp ngõ showroom, lon ton đồng phục đi phía sau người chúng gọi là mẹ cha ở một buổi tan tầm. Lúc đó nó biết rằng những con người ở đây đã tìm thấy mục tiêu. Với họ, khó khăn sẽ chẳng là gì vì chắc chắn lối về họ tìm thấy nụ cười đậu lại đâu đó trên vành môi. Nhẹ nhàng mà tự nhiên. Không miễn cưỡng hay khách sáo để làm sao người đối diện không thấy nặng nề từ công việc đeo bám. Đọc. Không gia đình. Kẻ chăn dắt. Thấy vẫn có những đứa trẻ đủ đầy trong thiếu thốn.
Những người đang sống là những người chiến đấu
(Victor Hugo)
Những cuộc đời lắng lại khi đã tìm được ít nhất một mục tiêu với bộn bề cuộc sống gắn đầy trên đôi vai các chỉ tiêu theo từng ngày, chiết tháng, đoạn năm.
Có mấy cuộc đời phiêu bạt cùng khoảnh khắc ấy để khi thăng hoa như bản anh hùng ca được viết lại. Anh nói: anh thích được thỏa chí làm việc với trách nhiệm anh mang ở một buổi anh ngược xuôi một miền sông nước đến với phố biển đèn lên.
Có những con người để khoảnh khắc ấy lướt ngang rồi dừng lại, có những người dừng lại mãi mãi để bản hùng ca còn viết dỡ dang. Anh đi ở một đêm đông tàn lạnh cảm.
Anh em bán hàng những con người viết bản hùng ca ở mặt trận hôm nay.
Bản hùng ca viết theo từng giai điệu khác nhau. Có những giây phút huy hoàng rồi chợt tắt. Có những giai điệu âm vang như một khúc khải hoàng hát đi hát lại. Có những phút giây ngỡ ngàng vì đời đã sang trang nhưng cuộc sống cứ lặng lẽ trôi khi khát khao chinh phục bản thân mình không còn sôi sục. Chị nói: Ta cứ vui hôm nay, biết đâu ngày mai vẫn thế. Đọc. Đời thay đổi khi ta thay đổi. Thấy triết lý đôi khi cũng đúng mấy phần.
Đọc tới rồi đọc lui. Dư âm vẫn còn đấy thấy mấy điểm tương đồng, thấy mấy phần khác biệt. Con người trong hoang dại, thích tìm kiếm những khát khao theo các thước đo tự tạo. Nó thôi không đọc nữa vì triết lý quá nhiều, tự hiểu đọc sách vở càng nhiều, cảm xúc lấn đi phần lí trí. Thôi thì, ta cứ vậy, sống quanh quẩn nơi đây, vui vẻ ở chốn này, lắng nghe những bài ca cuộc sống như một thời ngô nghê, thích chép ra lời nhạc để rãnh rỗi lại ngân nga từ những bản anh hùng ca được biết.
Cứ mỗi độ đến ngày giải phóng, đất nước lại rộn ràng với mấy câu chuyện của hôm qua. Câu chuyện chiến tranh. Báo đài bắt đầu ngập tràn những hình ảnh của ngày đất nước trọn niềm vui khi lá cờ bắt đầu bay trên nóc dinh Thống Nhất sau khi chiếc xe tăng xô đổ cổng dinh Độc Lập. Có người bảo đấy là dàn dựng!? Có kẻ nói đấy là tài liệu để tuyên truyền!? Thế là rôm rả tranh cãi để biện chứng từ mấy thế hệ tiếp theo.
Chỉ riêng người con gái tóc nhuộm màu mây trắng ấy; bỏ ngoài tai mấy đề tài chính trị, dẫu đã từng cầm giỏ đựng đầy truyền đơn đi ngời ngời trên phố.
Chỉ riêng người con gái ấy lúc đất nước rợp bóng cờ bay là lắng lại lòng một bóng dáng ngày xưa. Bóng dáng tưởng đã nhạt nhòa theo năm tháng cứ sống lại như từ lòng đất người về, hát tiếp khúc phu thê, khi nặng nợ đất nước một lời thề. Chờ ngày về em nhé!
Rồi có một ngày chinh chiến tàn…Trả súng đạn này…Vui cùng ruộng nương, cùng đàn trâu, với cây đa khóm trúc hàng cau…
Với nó – một thằng nhóc lớn lên khi đất nước không còn chinh chiến. Chiến tranh. Hai từ chỉ đánh vần, đọc đúng, viết tròn câu với mấy dòng học thuộc để hoàn tất một bài văn. Chiến tranh. Tàn khốc. Mất mát. Đau thương…Nó khắc khoải đi tìm tính từ để miêu tả hình dung cho trọn một nổi niềm khi bắt gập nhiều hình ảnh về người con gái ấy lướt qua đời mình.
Đôi lần. Cúp điện. Võng đưa. Thằng nhóc đợi, nằm hát nghêu ngao mấy khúc ca lính chiến về một tiểu đoàn 307 hay Màu hoa đỏ lúc nhà chẳng có ai, chỉ có con chó nằm cạnh ư ử chẳng biết phàn nàn vì tiếng hát át tiếng bom hay bọ chét vừa chén thịt thơm giàu đạm. Đêm hè đèn thấp. Nhẹ nhàng. Lướt qua võng đưa như sợ cắt ngang phần cao hứng. Chân đạp. Võng đưa. Lắng nghe đâu đó mấy câu chuyện trò ở phía sau nhà không ăn nhập.
Lúc trước ba hát còn hay hơn nó.
Ừm! Dân lính biệt động.
Mấy bận. Vô tình. Xem được thước phim về lính biệt động thành. Người con gái đó lại đưa mắt lén nhìn ông, ngồi trên đầu tủ, trơ một ánh nhìn. Vô cảm. Vì anh là lính?
…
Với nó – một thằng nhóc lớn lên khi đất nước không còn chinh chiến. Đi tìm. Trãi nghiệm. Qua mấy câu chuyện kể về cuộc đời người con gái ấy. Sinh ra với lớn lên trong chiến tranh.
Ở những buổi chiều nắng ngã ở đằng xa, gió chạy vội đến đỡ. Người con gái bắt đầu ôn lại những câu chuyện của đời mình. Từ lúc bắt đầu buổi bình minh nắng tình rực rỡ gặp gã trai lính chiến đến trưa về nắng cháy hôn nhân khi người tình ra trận, rồi đêm về nắng ngủ hâm hấp khi chạy tránh pháo binh cùng con mình. Từ Tết Mậu Thân ôm con từ biệt xứ đến hè đỏ lửa cả nhà mém chết ở khơi xa khi tàu ra bị trúng pháo.
Với nó – một thằng nhóc lớn lên khi đất nước không còn chinh chiến. Phần nào hiểu. Thằng nhóc lại thấy bàng hoàng và trong đầu lại khơi gợi những câu hỏi tìm hiểu ngày xưa. Cuộc sống ông cha.
Rồi hôm nay, đất nước đã thanh bình, người con gái ngồi với kệ kinh, cuộn mình dưới chân Phật để người tình ngồi ở phía trên. Đêm về, mộng một giấc phu thê.
Đất nằm như đang khóc. Lắng đợi cuộc diễu binh. Hành trình đã đi qua. Lòng người con gái héo. Khắc khoải sự chơi vơi. Đời đàn bà nghiệt ngã. Câu chuyện tưởng đi qua. Hàng năm cứ sống lại. Lúc rợp bóng cờ bay. Nhà đài đâu cũng phát. Một nổi niềm cha ông. Nghìn thu còn than khóc trong lấm nổi tự hào.
Nó không phải là dân gốc Sài Gòn để được bao đổi tự hào nhưng với những gì tìm hiểu rồi lắng đọng, tìm đến rồi khắc khoải, tìm gặp rồi thương yêu…Tính từ lúc khăn gói đến Sài Gòn với nó như một trong những ngã rẽ, khúc quanh của đời mình; tư tình ít ra thì đến hiện tại, tự tình nếu ở tương lai có gì đổi thay thì chắc mẫm Sài Gòn vẫn sẽ nằm lại ở một góc con tim nó. Nhớ. Vô vàn.
Sài Gòn. Hát ca. Bắt gặp dễ dàng.
Từ ngỏ vắng xôn xao ở sớm tinh mơ đến đêm về thầm mộng. Tình ca phố. Một góc công viên từng nhịp đàn ngân theo tiếng hát như từng nhịp thở của con người hòa với cỏ cây. Vốn dĩ đã tồn tại chốn này…từ lâu.
Ngẩn ngơ. Một khoảng thềm ngập nắng sớm, người ngồi trên ghế, kẻ ngồi trên xe lắng nghe từng khúc hát với dàn nhạc đang chơi tạm biệt sương tan trước nhà hát thành phố như vỗ về những người con đất phố rằng Sài Gòn vẫn có những nét riêng trong lòng du khách.
Vẩn vơ. Lẫn khuất trong một ngã hẻm nào đấy, có tiếng hát vang mấy khúc tình ca ở một thời chinh chiến khi người vào được mấy ngụm cay. Ái ân chiều ấy đã khuất xa trời mây.
Đến đường phố ồn ào ở ngày nắng vàng sân ấy đến đêm về đầy sao kia. Phố tình ca. Rộn ràng một đoạn đường đi với tiếng hát cất cao cùng nhạc đệm ngân nga theo ca từ, tông hát nâng lên như sợ làm khoảnh khắc phiêu bồng của người hát mất đi lúc giọng nghẹn vì muỗng đũa đang khua hay đá ly đang cụng. Nghẹn ngào. Tự hào. Có từ bao giờ…linh hồn anh vội vã vẽ chân dung.
Sài Gòn. Tình ca. Tìm ra không khó.
Từ những mái đầu trẻ. Nghêu ngao. Ôm đàn ca hát những bản nhạc đương thời, thay lời lớp trẻ, nói tiếng tự do, rằng tôi khác biệt, muốn quên đất trời, bỏ đi ngày tháng, vì thời gian chưa phải là vàng bạc lúc này. Chỉ biết. Hỏi. Em còn nhớ hay em đã quên? Nhớ Sài Gòn mưa rồi chợt nắng. Nhớ phố xưa quen biết tên bàn chân.
Đến thế hệ vàng son. So phím, căng dây, nhịp đàn tiếc nuối, thương tiếc ngày qua, thương hoài thời cũ ở mấy quán thân quen, đệm đàn tôi hát mấy bản nhạc vàng, xưa. Sài Gòn. Tình ca. Chưa xa đã nhớ.
Ghế đá hàng cây. Ngồi nghe gió hát. Nhẹ nhàng. Thênh thang những con đường vắng, ngập lá me bay. Mấy độ người đi. Sài Gòn hát với nắng mưa. Lưa thưa. Tìm những dấu chân đi. Những cập tình nhân trẻ, cười đùa đua nắng dội. Những đôi tình nhân trẻ, tóc đã hóa mây bay, ngồi đọc báo nhau nghe giữa khúc ca cuộc sống, thấy tình đẹp thiên thu.
Sài Gòn nó hát. Trên những đoạn đường đi. Ông già và thằng nhóc. Già ca, trẻ đệm. Hát hò mấy khúc ca. Gom lại chẳng đủ bài, đa phần ca từ là tự chế để không lỗi một nhịp ca. Cứ thế. Sài Gòn nó hát. Xuyên tận đêm ngày. Đi qua lồng ngực, ở lì chẳng ra. Sài Gòn tình ca. Vẫn còn đó…những chỗ chưa từng qua dẫu rằng không phải là xa lạ. Hẹn mãi như chưa bao giờ...
