"Đau khổ không phải là điều bạn phải chống lại hay trốn tránh, mà là điều bạn cần thấu hiểu. Thấu hiểu nó, bạn sẽ hiểu được chính bản thân mình."
Như thể đi về phía Bắc, bánh xe lớn dần chuyển động qua đất nước Thái Land, nơi đó cũng có một vị thiền sư giác ngộ, làm phận sự của mình - thuyết pháp.
Vòng Tròn Sinh Diệt của Ajahn Chah là một tác phẩm sâu sắc mang đến triết lý Phật giáo giản dị nhưng thấm thía. Được viết bởi một vị thiền sư nổi tiếng của Thái Lan, cuốn sách dẫn dắt người đọc bước vào con đường tu tập bằng cách đi sâu vào những khái niệm cơ bản về khổ đau, vô thường, và cách giải thoát khỏi luân hồi.
Bánh xe lớn, nhỏ khi lăn đều để lại vết lăn. Pháp của đạo, theo tăng mà lan rộng, dẫu cùng một ý diễn nghĩa là khác nhau từ phương thức cho đến ngôn từ.
Ajahn Chah giảng giải rằng mọi thứ trong cuộc sống đều nằm trong vòng tròn sinh diệt. Những gì sinh ra rồi sẽ mất đi, và không gì là tồn tại vĩnh viễn.
Cuốn sách khuyến khích ta tập trung vào hơi thở và sống chánh niệm, nhờ đó thoát khỏi mọi sự bám víu vào vật chất, cảm xúc hay những khái niệm vô thường. Qua từng trang sách, Ajahn Chah mời gọi chúng ta quan sát cuộc sống với lòng từ bi và trí tuệ, để thấy rằng sự giải thoát không đến từ đâu xa mà nằm ngay trong chính chúng ta.
"Chúng ta giống như những con thiêu thân, cứ mải miết lao đầu vào ánh lửa ảo vọng mà không biết rằng chính điều đó khiến mình chịu đựng."
Điểm đặc biệt của Vòng Tròn Sinh Diệt là sự giản dị trong ngôn từ và lối viết mộc mạc nhưng thấm thía. Ajahn Chah không dùng từ ngữ cao siêu mà truyền đạt những ý tưởng sâu xa bằng những câu chuyện đời thường, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận và áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Cuốn sách không chỉ là một bài học về Phật giáo mà còn là một cẩm nang sống đầy trí tuệ cho những ai đang tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn. "Hãy để tâm hồn bạn như mặt hồ lặng yên. Khi không còn xao động, bạn sẽ thấy mọi thứ rõ ràng." Ajahn Chah đã mở ra con đường để chúng ta tự khám phá bản thân, tìm thấy sự tĩnh lặng và sự giác ngộ từ chính trong lòng mình.
***
"Suffering is not something to fight against or escape from; it is something you need to understand. By understanding it, you will come to understand yourself."
It is like journeying southward, with a great wheel slowly moving across the land of Thailand, where there is also an enlightened monk fulfilling his duty—preaching the Dharma.
The Circle of Life and Death by Ajahn Chah is a profound work that offers a simple yet poignant Buddhist philosophy. Written by a renowned Thai meditation master, this book guides readers onto the path of practice by delving deeply into fundamental concepts of suffering, impermanence, and the way to liberation from the cycle of birth and death.
As the great and small wheels turn, they leave their own trails behind. The Dharma spreads with the monks, even though the same teachings take on diverse meanings, expressed in different ways and words.
Ajahn Chah explains that everything in life is part of a circle of birth and death. Whatever is born will eventually fade, and nothing exists eternally.
The book encourages us to focus on our breath and live with mindfulness, helping us to release attachments to material things, emotions, or transient concepts. Through each page, Ajahn Chah invites us to observe life with compassion and wisdom, showing that liberation does not come from anything external but lies within ourselves.
"We are like moths, endlessly drawn to the flames of illusion, unaware that this is what causes our suffering."
The distinctive feature of The Circle of Life and Death is its simplicity in language and humble yet profound writing style. Ajahn Chah avoids complex terminology, conveying deep ideas through ordinary stories, making it easy for readers to feel and apply his teachings to their daily lives.
This book is not only a lesson in Buddhism but also a wise guide for those seeking inner peace. "Let your mind be like a calm lake. When there is no more disturbance, you will see everything clearly." Ajahn Chah opens a path for us to self-discovery, finding tranquility and enlightenment from within.
Nó ngước nhìn hàng xóm. Mãnh khăn tang quấn ngang đầu em, giờ nó mới để ý tới kể từ lúc liệm đến chôn cất ngoại xong. Trống vắng. Quanh nhà chẳng còn ai. Ngoài nó, hàng xóm và ông chín. Suốt đám ma nó không khóc. Thất thần. Nó cứ như bị trời trồng, đứng yên một chỗ chỉ khi nghe có ai kêu làm gì thì làm nấy. Thấy ông chín và hàng xóm chạy tới chạy lui. Thắt mãnh khăn trắng lên đầu. Ai cũng nhìn ông chín chỉ trỏ, nói gì nghe không rõ.
Nó không khóc được vì đã từng thề. Mãi mãi. Không được khóc. Kể từ khi cơn gió chiều lướt qua giữa sân chùa xé rách mãnh áo tu. Nhẹ hều. Rát buốt cả xác lẫn hồn.
Nó ậm ừ cho qua. Hàng xóm vào bếp làm món gì đó không rõ, chỉ nói chuẩn bị mồi nhậu.
Một tô canh chua cá và thêm chảo thịt kho. Nước thịt sục sôi, mùi thịt thấm vào gia vị bay lên, lướt ngang mũi. Nồng nàn. Hương vị cũ. Nó đảo mắt nhìn quanh căn nhà mái lá xám nắng. Tơi bời. Bàn thờ tõa khói nhang. Hai bức hình đen trắng lộng kiếng. Lặng im.
Ông chín đốt không xong điếu thuốc khi tay cứ rung lên bần bật. Thoáng nhìn. Chắc lỗi bởi tại mùi canh cá và thịt kho bốc lên. Ngập hồn. Nước mắt lưng tròng trong rãnh mi sâu giăng đầy nếp thời gian, đưa tay thắt lại mãnh khăn trắng. Xiết thật chặt. Sợ rơi.
Thả vài ngụm khói. Ông làm một lúc ba ly.
Cười khì nói: Giờ anh vẫn sẽ bên em, chẳng còn ai dám nói nữa. Ba à.
Gió lướt nhẹ qua hàng dăm bụt. Rung rinh. Nghĩ thế nào, ông lại tháo mãnh khăn tang nhìn mê màng. Uống tiếp ba ly.
Cười khìn khìn: Đố thằng nào, con nào dám nói. Anh đăm nó học máu. Ba mặc kệ đi!
Gió rít qua kẹt cửa. Rập rình. Vắt mãnh khăn quàng vai. Làm ba ly tiếp.
Cười khà khà: Làm vợ Chín nhe Ba.
Gió rúc rích lén lút len qua tủ thờ thổi đến bờ vai lùa mãnh khăn tang tung lên rồi rớt xuống bờ vai ông. Nhẹ nhàng.
Cất một câu vọng cổ. Dai dứt.
Là …nguyện cho chàng
Hai chữ… an… bình an.
Mau trở lại …gia… đàng,
Cho… én nhạn …hiệp đôi.
Làm tiếp một ly. Lăn kềnh ra đất ngủ sau một cơn khóc thõa thê. Gào thét về ngoại, trong đó có tiếng chữi: chữi nó, chữi xóm, chữi cồn, chữi đến cả miệng đời. Cay nghiệt.
Đưa ông chín vào nhà nằm. Nó bước ra, ngồi dựa lưng vào vách nhà, để gió thổi bay đi những sợi tơ chỉ phía sau đầu. Mong manh.
Một thì. Trong con mắt còn lại.
Nhìn qua con đê già đến tận gò mã mới lấp nằm song song với gò mã cũ. Giữa đồng. Giữ đất.
Ngồi uống với hàng xóm. Lòng lạc lõng. Thấy rượu không còn cay nồng nữa, cứ như là nước lã. Đốt điếu thuốc, thấy khói bay lững lờ đến bơ vơ. Cụng nhẹ. Hàng xóm chẳng nói gì chỉ nhìn nó, uống đều mỗi lần nó trút cạn ly. Thấy đói. Mới nhớ từ qua đến giờ vẫn chưa ăn gì, gắp miếng thịt bỏ vào miệng, vị mặn ngọt tan ra nơi đầu lưỡi, thấm đau đáu đến tận tim trào ra khóe mắt. Giật mình. Mới biết ngoại đã ra đi. Nó nghiến răng gồng người lại khiến mắt đỏ lại càng đỏ hoe như trời chiều vừa hụp ở cuối sông.
Khóc đi. Hàng xóm nâng ly lên uống hết một hơi. Nhìn thẳng vào mắt nó. Trong ánh mắt trói nhiều tâm sự.
Khóc gì? Nó trừng mắt nhìn hàng xóm. Ức nghẹn. Hàng xóm hiểu gì, hiểu bao nhiêu về nó mà bảo nó khóc đi? Khóc như một đứa con gái bị đánh à, hay như một người đàn bà yếu đuối gặp phải đau buồn, bế tắc là khóc. Nếu thế thì không biết nó phải khóc đến bao giờ. Ngoại nói. Đàn ông không được khóc. Nhớ.
Khóc đi. Khóc như một thằng đàn ông. Hàng xóm bước qua ngồi kế bên nó. Chênh vênh.
…
Hàng xóm ghì đầu nó vào ngực. Choàng tay, ôm trọn nó vào lòng. Lúc đó. Nó chẳng còn chút sức lực gì để phản kháng. Ai cắt mắt nó để nước mắt ứ đọng bao năm túa ra như nước vừa được tháo vào ruộng. Tuôn xối xã. Ngập cả ngực hàng xóm. Tròn trĩnh. Ấm áp.
…
Hàng xóm cầm tay nó đưa lên ngực. Nhìn anh trong màn nước, mĩm cười. Nói: em muốn làm cháu dâu ngoại.
Sững người. Nhìn em. Đưa bờ môi bơ vơ giáp lại với bờ môi trơ vơ. Cuống tình qua đầu lưỡi. Lửa lòng. Chạy dọc khắp thân người. Rùng mình. Em chợt cởi áo nó, rờ ngực. Bất chợt. Đẩy em ra.
Em nhìn nó. Túa lệ. Đặt tay nó lên ngực em, lấy tay nó tháo tung chiếc áo đang mặc. Trói hồn. Nó nhìn em. Túa lệ. Tay nó lướt qua làn da em nhẹ nhàng. Khám phá. Cảm giác thèm muốn của ngày xưa, tưởng chết trôi đâu mất rồi. Quay lại. Bờ môi bơ vơ giáp lại với bờ môi trơ vơ. Cuống tình qua đầu lưỡi. Mặc gió thổi mây bay, ếch nhái râm ran hòa vào nhịp thở vội. Trút cạn. Sinh lực và nổi niềm. Mồ hôi và nước mắt.
Vật ngửa ra, nằm thở giữa sân nhà. Trăng đã lên cao. Nhìn em. Nước mắt tự trào.
Cám ơn em… đã cho anh được sống như một người đàn ông.
Bỏ
mặc cơn mưa và con đường ẩm ướt. Nó đến tìm anh. Không nghĩ ra ai thích hợp hơn
để nói chuyện với nó vào lúc này và về điều ấy. Thâm sâu.
Nó
đến tìm anh. Nói về sự trung dung.
Anh
cười: Em đã già thật rồi!
Một giàn hoa bò quấn quanh tường
gỗ trước nhà, li ti hoa nở một màu hồng sen, điểm thêm những hạt nước bắt ánh
đèn. Lung linh. Như một sân khấu ngoài trời lên đèn cho show diễn bắt đầu.
Thềm nhà cao hơn một tấc so với
mặt đất, không có gạch lót chỉ có vài tấm đan xếp thành hàng từ cổng vào đến cửa.
Ngồi bên thềm nhìn ra ngoài như thoát khỏi cái không khí rượt đuổi của Sài Gòn
để trở về một miền quê nào đấy, thưởng thức một sân khấu thiên nhiên trình diễn
rực rỡ ánh đèn vàng ấm áp và tiếng nhạc mưa rĩ rã.
Thật ra. Đến giờ. Gọi tiếng
ANH. Với nó. Vẫn là có chút gì đó không tôn trọng. Bởi vì không biết gọi là ANH
hay CHỊ!?
Nhớ lúc
gặp anh. Nghĩ rằng anh đồng tính. Thân hình mãnh khảnh khoát lên
chiếc áo thùng thình. Dị. Nhìn cứ nghĩ đang lăng xê cho một khuynh hướng thời
trang đi trước xu hướng hiện tại.
Mặc.
Gương mặt thanh với những đường nét như một người con gái nếu bỏ qua làn da trắng
hồng thì không tìm được nhiều sự nam tính trên gương mặt anh. Nghĩ. Nếu make up
chắc hẳn không ai nhận ra được anh là nam hay nữ. Cười trừ. Ừ thì có là gì, nghĩ chi cho sâu bởi đó đâu
là cuộc sống của nó mà nó phải chìm sâu vào đấy sân si.
Cách nghĩ cũng hay. Anh vừa
cười, vừa nói.
Có gì hay kia chứ, đấy chỉ là một cách suy
nghĩ ích kỷ, khác người, không có sự chia sẻ thì nói gì đến việc hay ho. Nó
nghĩ rồi nói giữa một trời tuổi trẻ. Cuồng ngông. Thích già đời
Anh cười.
Sằng sặc. Cười như chưa từng được cười. Sảng khoải. Lúc đấy mới thấy một nét
đàn ông nổi trội, trái ngược với thân hình và khuôn mặt nữ tính kia hoàn toàn.
Thấy lúc đấy anh đàn ông hơn bao giờ hết.
Đôi khi sự chia sẻ lại là không chia sẻ.Anh cười
bí ẩn.
Nghĩ
cũng đúng. Đã bao giờ nó thích ai đó nói câu. Tao hiểu mày
Thế
thôi. Cười nghiêng ngã. Điên dại. Giữa một trời tuổi trẻ của riêng nó. Gặp
anh. Đó là lần đầu tiên. Nghĩ rằng anh đồng tính.
Tiếng phong dinh đu đưa theo
gió. Leng keng. Giữa một không gian ánh sáng vàng chiếm ngự dịch chuyển từ bên
trong nhà tràn ra phía hiên, vượt qua đất đang dậy bùn, cố gắng chạm đến bờ rào
như một người nghệ sỹ đang đi vào những nốt cao của bài hát. Phiêu.
Ngồi bên thềm nhà nghe hơi đất
đưa hương vì cơn mưa cuồng thốc dậy, chỉ thiếu tiếng ếch nhái nữa thôi là có đủ
một dạ khúc đêm quê, thay vào đấy là tiếng nhạc thiền. Miên man. Khiến người
chao đảo nếu có lao xao ít sóng lòng trong một phút nào đấy ngập ngụa giữa đời
bon chen, bế tắc. Hiếm hoi. Nơi đây hòa với đất trời.
Nhớ lúc gặp lại anh. Vẫn nghĩ rằng anh đồng
tính. Thân hình mãnh khảnh vẫn khoát lên chiếc ào thùng thình. Dị.
Thường. Giữa không khí quán bar cao cấp của đất Sài Thành, đặc quánh mùi rượu
bia và thuốc lá. Bám người nó. Không ích mùi hương đưa đẩy. Bắt gặp nụ cười từ
trong một đám đông. Nhốn nháo.
Hỏi. Ngạo.
Mắc xếch. Đi đâu đây!? Không chờ câu
trả lời. Hỏi tiếp. Anh là pê đê à!?
Giữa hơi thở nồng nặc cồn và thuốc lá.
Cười khềnh
khệch. Ngạo. Mắc xếch. Xã giao. Cười
sằng sặc. Còn hơn cả thế!? Mùi nước
hoa hòa mùi cồn và thuốc lá xộc lên mũi. Ngưa ngứa.
…
Có muốn biết anh loại nào không!? Cười.
Ngạo. Hơi cồn đậm đặc sau những trận cười. Điên dại.
…
Khỏa
thân. Cười. Ngạo. Hơi cồn bay mất. Hồn đâu lạc loài. Anh chẳng phải đàn ông, đồng tính lại càng không. Dường như. Anh
thuộc tuýp cuối cùng. Lưỡng tính.
Nó
không gặp anh từ đấy. Lý do. Vì chưa đủ trãi nghiệm để hiểu hết tâm trạng của
anh mang. Lúc ấy. Hẹn một ngày nào đấy đẹp trời.
Nó
đến tìm anh. Nói về sự trung dung.
Anh
cười: Em đã già thật rồi!
Nó
soi bóng mình đang ngã theo ánh sáng vàng vọt từ không gian ẩm ướt để ngồi đấy
chiêm nghiệm về bản thân mình khi hương trà đang tõa bay. Ừ già thật rồi còn
đâu. Không già sao giờ ngồi đây với anh uống một tách trà thế này. Điên khùng.
Mới ngày nao ngồi với anh nơi này. Nói, cười. Khùng điên. Ngày tháng chẳng còn
thiết tha. Giờ khác quá.
Không
mấy ai trong cuộc sống này chấp nhận một cơ thể và hình hài khác biệt. Nó nghĩ
không ai hơn anh để nó có thể ngồi nói chuyện về sự trung dung mà nó rút ra.
Nhấp
một ngụm trà. Phả một hơi thuốc cay. Anh bắt đầu nói về mình vì anh hiểu. Giờ
đây. Thằng nhóc điên khùng đã đủ trãi nghiệm để ngồi lắng nghe.
Câu chuyện một người đàn ông
mang trên mình một bộ ngực phát triển đầy đặn, có đầy đủ âm đạo & dương vật.
Anh là một người khác thường, sống
một cuộc sống khác thường. Sống là tranh đấu. Đúng với anh. Bắt đầu từ khi còn
là một đứa trẻ. Khác biệt từ hình hài trong đầu óc đứa trẻ không phân biệt và
câu hỏi tại sao luôn được nhận lại là một vòng tay và những giọt nước mắt.
Mẹ anh. Người phụ nữ mà anh căm
hận và nguyền rủa nhiều lần khi lớn khôn. Nhận biết được điều khác thường. Hỏi.
Tại sao không cho anh một cuộc sống bình
thường!? Tại sao không quyết định cho anh một giới tính sau khi sinh!? Câu
hỏi tại sao luôn nhận chỉ nhận được tấm lưng đối mặt và anh biết phía sau là giọt
nước mắt đang rơi.
Anh
cũng từng yêu. Yêu rất nhiều. Cả nam và nữ khi hocmoon trong anh thức dậy. Thì
thầm. Anh là nam hay là nữ. Tất cả đến rồi đi như câu chuyện chưa bắt
đầu. Có hoảng sợ, có hoang mang và có chết lặng. Tất cả đến rồi đi như câu chuyện
chưa bắt đầu.
Một lần nữa. Anh lại hỏi tại
sao và lại nhận một tấm lưng đối diện mình với nước mắt lưng tròng và anh vẫn
biết phía sau là giọt nước mắt đang rơi.
Anh sống buông thả pha với ngạo
đời. Dừng. Ở tình dục. Sợ. Không có sự chia sẽ. Tất cả chỉ có mình anh lẻ loi
chiến đấu chống lại cuộc sống này. Đời thường bóp chết những gì khác biệt.
Nó
nhấp một ngụm trà. Thả khói thuốc bay. Ngột ngạt. Khó thở. Thấy con tim mình đang
quằn quại cùng câu chuyện đấu tranh.
Điều đau đớn nhất anh nhận là
suốt cuộc đời này anh không thể có được một đứa con. Dù là nam hay nữ.
Anh sống buông thả pha với ngạo
đời. Dừng. Ở tình dục. Sợ. Không có sự chia sẽ. Tất cả chỉ có mình anh lẻ loi
chiến đấu chống lại cuộc sống này. Đời thường bóp chết những gì khác biệt.
Những thử thách của đời thường.
Anh khác biệt. Trốn tránh vì điều đó và không bao giờ anh cho phép mình tỏ ra
khác biệt.
Anh tàn phá bản thân anh. Cho đến
một ngày. Anh quyết định kết thúc cuộc sống của mình. Không thành. Ngồi bên
anh. Mẹ anh. Người phụ nữ có cặp mắt yêu thương nhìn anh vẫn như ngày nào, giờ
đã ráo hoãnh nước, chăm sóc anh như chăm sóc một đứa trẻ khờ sơ sẩy trong một lần
chơi.
Xuất hiện trong đầu anh các câu
hỏi mắc xích nhau: Bỏ đi hay giữ lại!? Chấp
nhận hay từ bỏ!? Đối mặt hay đè nén!?... Tất cả giằng xé dữ dội để rồi cơn ức
chế hình thành…Chỉ khi đó, sự trung dung(theo cách gọi của nó) đã hoà lấp đi tất cả.
Sấp xếp lại các câu hỏi sau khi
đã tìm được câu trả lời:
Tại
sao không cho anh một cuộc sống bình thường? => Bởi vì anh khác biệt
Tại
sao không quyết định giới tính cho anh sau khi sinh? => Bởi vì chỉ có
chính anh mới được quyền quyết định giới tính của chính mình và sự thật là
anh chẳng phải là nam hay là nữ. Anh là một người lưỡng tính.
Tại
sao không có một tình yêu & sự sẽ chia nào dành cho anh? => Bởi vì
anh không nhìn thấy tình yêu và sự sẽ chia ấy. Mẹ anh. Người phụ nữ duy nhất
trên cõi đời này công nhận cả hai giới tính nơi anh từ khi anh xuất hiện
trên cõi đời này. Anh là người lưỡng tính.
Không có nhiều sự sẽ chia khi
cơ thể anh không cho anh một cuộc sống bình thường. Và khi đó nếu như anh không
tìm thấy sự trung dung thì có lẽ anh đã huỷ diệt cuộc sống của chính mình và từ
bỏ người phụ nữ kia vì cho rằng cuộc sống mình quá lẻ loi.
Anh nắm lấy bàn tay. Gương mặt
kia nhòa nước. Đôi mắt ráo hoãnh lại khơi một mạch nước mới tuôn trào. Hạnh
phúc.
Sự thật vẫn là sự thật. Anh là
một phiên bản khác biệt. Dẫu rằng đôi lần trong lý trí vẫn đấu tranh và sự khát
khao hoà nhập. Anh vẫn là một phiên bản khác biệt.
Anh
rót tiếp một tách trà. Ấm trà đã hết nước. Gạt tàn đầy. Mưa vẫn lất phất bay.
Đến phần nó nói với anh. Nó thấy
những sự nhỏ nhặt của đời mình. Những khó khăn chẳng là gì cả. Khi đem ra so với
anh. Tất cả mới chỉ là vừa mới bắt đầu. Không có gì để ngồi đấy âu lo và khắc
khoải nhiều thế cho cuộc sống này.
Đến phần anh tiếp nói. Có đáng
để lắng lo, có nhiều thứ quá nhỏ để ngồi đấy dằn vặt chính bản thân mình, để quên
mất những người thân yêu. Sẵn sàng chia sẽ. Một mái ấm, tình thân, anh em, bạn
bè và những mối quan hệ khác biệt. Những sẽ chia khác biệt. Không giống nhau
nhưng tựu chung lại vẫn là một sự chia sẽ.
Nó cười khi nghe câu anh nói
anh lập lại: Em đã già thật rồi.
Già
thật rồi anh! Già rồi mới ngồi nghiệm ra mấy điều cao siêu đó và thật trớ trêu
con đường dẫn dắt nó đến với điều đó lại xuất phát từ một thằng nhóc nhỏ hơn nó
mấy tuổi đầu. Một đứa
nhóc hướng nó đến sự giản đơn và tự thân mình đi tìm sự thanh thản bằng nhiều
con đường khác nhau. Trong đó. Đạo Phật là một lối.
Ngạc nhiên trong ánh mắt anh
nhìn. Bỏ quên tách trà và quên luôn thả khói. Vài giây trôi qua. Ngểnh cổ cười.
Cuộc
sống thật diệu kỳ vì mỗi con người luôn có một điều thú vị riêng nếu như ta nhận
thấy.
Nó bắt đầu nhìn vào thực tế. Giống
anh. Sự thật vẫn là sự thật. Quả thật, cùng một sự việc nhưng có quá nhiều cách
nhìn khác nhau. Nói và làm. Khác biệt. Mấy khi tìm đấy được sự trung dụng.
Nó nói, anh nghe. Anh nói, nó
nghe. Sẽ chia nhiều hơn buổi ban đầu. Gặp nhau. Như hai kẻ dị nhân. Khác thường. ( Ảnh: Sưu Tầm )