[Story] Hương - Perfume

 

"Gã" là giám đốc, tên gọi này được ghi rõ trên một tờ giấy đăng ký, xác nhận bởi cơ quan cho một người đàn ông ở cái ngưỡng 50 với ba đứa con. Hứng chí, gã đăng ký để đi tìm thêm xác nhận với tên gọi khác nhau, tên sau nghe “kêu” hơn cả tên trước, “tổng”, “chủ tịch”...các thứ. Mê. Cuộc đời gã là một chuỗi những con số biết nói, những hợp đồng bạc tỷ, và những cuộc họp dài hơi đến nỗi chỉ cần nghe thôi đã thấy rụng rời. 

Gã mang lại nguồn thu nhập chính, là trụ cột vững chắc, là bầu trời của cả gia đình. Gã tự hào về điều đó, tự hào về cái đế chế gã đã dựng nên từ hai bàn tay trắng, từ một thằng bán hàng lóc cóc chạy ngoài đường.

Mấy hội, nhóm của tên gọi mới hình thành. Tự nhiên. Gã được biết, được học và tạo được một thói quen bao năm nay không thay đổi: quần áo là lượt với những bảng xếp hạng chất liệu cao cấp ra sao nằm lòng, tóc tai bóng mượt với từng bước thực hiện thế nào chi tiết thuộc lào, và quan trọng nhất, lúc nào cũng phải có một mùi nước hoa Pháp thơm lừng, sang trọng. Gã ghi nhớ trọn vẹn những bảng xếp hạng được gọi là “xa xỉ”. Gã thích điều đó, và gã ghét những con người không biết những điều đó, những bảng xếp hạng, đơn giản vì trong mắt họ chẳng hiểu thế nào là “sang trọng, chỉn chu”, hay đơn giản với gã là “kém sang”. 

Đó không chỉ là sở thích, mà còn là một phần của "thương hiệu" gã, một biểu tượng cho sự thành công và quyền lực. Mùi hương ấy như một lớp áo giáp vô hình, vừa che đi những mệt mỏi, lo toan, vừa khẳng định đẳng cấp của một người đàn ông luôn tự tin ngẩng cao đầu. Gã đã từng phải chứng kiến vài lớp da trên gương mặt, nơi khóe mắt và mũi của người đối diện thay đổi khi đứng cạnh gã lúc ở một trời nắng gắt, gã giới thiệu một món hàng đang bán được gọi là “sang trọng” bởi giá tiền, đó chỉ một khoảnh khắc của tuổi trẻ đáng quên với gã. 

Gã tin rằng, đàn ông phải thơm, phải sạch, phải tươm tất, đó là cách thể hiện sự tôn trọng với bản thân và người đối diện. Dù là cuộc họp quan trọng hay chỉ là bữa cơm gia đình, gã vẫn giữ nguyên cái phong thái ấy. Đôi khi, gã còn tự nhủ, mùi nước hoa này còn là "phép màu" giúp gã luôn tỉnh táo, luôn sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách.

Thế rồi, một ngày. Một ngày không định trước, không báo hiệu, không có dấu hiệu gì đặc biệt ngoài cái nóng như đổ lửa của Sài Gòn. "Em" – người vợ của gã, thua gã vài tuổi, ở cái ngưỡng gần năm mươi, cái tuổi mà người ta thường lui về an hưởng tuổi già, chăm sóc con cháu, lại đột ngột tuyên bố muốn đi làm. Gã ngạc nhiên, rồi cười khẩy. "Em thiếu gì tiền mà phải đi làm? Anh nuôi em cả đời cũng được." Gã nói với cái giọng đầy tự mãn, cái giọng của một người đàn ông thành đạt, luôn nghĩ rằng tiền bạc có thể giải quyết được mọi vấn đề, trừ ….những món nợ, gã thích cách hội, nhóm gọi là “đòn bẩy kinh doanh”, giúp gã giải tỏa khỏi áp lực trước những ngày đến hàng. 

Gã bắt đầu “nhảy số” trong đầu, gã biết hai mặt của nghề bán hàng, hấp lực của bề ngoài phải có thế nào, với những thứ khoác lên mình và ánh đèn lung linh soi chiếu cùng những huy hiệu và bảng thành tích kéo dài đến vô tạn ra sao. Gã cũng biết luôn cả mặt trái của nghề bán hàng là một sự đánh đổi, thời gian, tiền bạc và cả bản thân mình nếu như không có một sự tỉnh táo và cân bằng. Ngao ngán. Gã cũng thừa biết rằng đây là công việc dễ xin. 

Nhưng "em" không nghĩ vậy. "Em muốn đi làm, để tự do, để không ỷ lại. Ai biết được chuyện gì sẽ xảy ra?” Giọng "em" nhẹ nhàng nhưng đầy kiên quyết, như một dòng nước mát nhưng đủ sức xói mòn đá. "Em" nói về việc muốn có một khoản dự phòng, phòng khi cái đế chế của gã có lúc chao đảo, phòng khi những hợp đồng kia không còn mang lại con số biết nói nữa. Gã lặng im. Gã biết, đó là một phần tính cách của "em", một sự chu toàn đến mức đôi khi gã thấy hơi… thừa thãi. Nhưng cũng chính sự "thừa thãi" ấy lại là thứ giữ cho gia đình gã luôn vững vàng, êm ấm.

Thế là "em" đi bán hàng. Không phải bán cái gì cao siêu, không phải là những dự án bạc tỷ, mà chỉ là những tờ rơi quảng cáo, những món đồ gia dụng nhỏ lẻ trước cửa siêu thị. Gã không khỏi sững sờ khi lần đầu tiên tận mắt chứng kiến. Chiều hôm ấy, gã tan sở sớm, không theo lịch trình. Cái xe Lexus màu đen bóng loáng của gã dừng lại cách siêu thị một đoạn. Từ xa, gã nhìn thấy "em".

"Em" đứng đó, giữa dòng người hối hả, giữa tiếng ồn ào của phố thị. Chiếc áo sơ mi cotton đã phai màu, không còn giữ được vẻ thanh lịch như khi "em" mặc ở nhà. Mái tóc "em" búi cao, vài sợi tóc con lòa xòa trước trán, ướt đẫm mồ hôi. "Em" không còn thoang thoảng mùi nước hoa gã hay tặng, mà thay vào đó là cái mùi mồ hôi đặc trưng, trộn lẫn với mùi nắng, mùi bụi đường. Cái mùi ấy, với gã, trước đây thật khó chịu, thậm chí là kinh tởm. Gã vốn quen với những mùi hương sang trọng, tinh tế. Mùi cơ thể, với gã, là thứ cần phải che đậy, phải xua đi bằng mọi giá.

Nhưng rồi, gã lại thấy "em" mỉm cười. Một nụ cười rạng rỡ, tươi tắn như đóa hoa hướng dương vừa hé nở dưới nắng. "Em" không ngại ngần đưa từng tờ rơi cho những người qua lại, bất kể đó là cô sinh viên, bà nội trợ hay anh thanh niên đang vội vã. "Em" nói những lời mời chào đơn giản, không cầu kỳ, nhưng lại chân thành đến lạ. Gã thấy những nếp nhăn nơi khóe mắt "em" hằn rõ hơn dưới nắng, thấy đôi bàn tay "em" đã chai sần vì làm việc nhà giờ lại chai sần thêm vì cái nghề bán hàng.

Ngộ. Gã chạy về nhà, đón ba đứa con gã, quay trở lại nơi “em” làm. Tất cả cùng bước xuống xe và chào hỏi đồng nghiệp làm cùng. Gã im lặng từ đầu đến cuối, gã vẫn giữ nguyên phong thái của riêng mình, chỉ có đám con gã và “em” là rộn ràng suốt buổi.

Tối hôm đó, gã về nhà. Cái mùi nước hoa trên người gã bỗng trở nên nồng nặc, khó chịu đến lạ. Gã tắm rửa sạch sẽ, nhưng lạ thay, gã không xịt nước hoa như mọi khi. Gã nằm xuống giường, hít một hơi thật sâu. Cái mùi hương thoang thoảng trên gối, mùi hương đặc trưng của "em", của cơ thể "em", bỗng trở nên quyến rũ lạ thường. Nó không phải là mùi hương sang trọng, nhưng nó chân thật, gần gũi, mang đến một cảm giác bình yên đến lạ. Gã chợt nhận ra, mùi cơ thể của "em" là mùi của nắng, của gió, của những nỗ lực thầm lặng mà "em" đã dành cho gia đình này.

Từ ngày đó. Gã vẫn mặc quần áo lịch sự, vẫn chăm chút ngoại hình, nhưng những chai nước hoa đắt tiền dần nằm yên trong tủ. Gã bắt đầu cảm nhận mùi cơ thể mình sau một ngày làm việc, mùi mồ hôi của sự cố gắng, mùi của sự sống động. Nó không còn là thứ gã muốn che giấu, mà là một phần của gã, một phần rất thật, rất đàn ông. Gã bắt đầu thích thú với cái mùi ấy, nó giống như một dấu ấn, một lời nhắc nhở về những gì gã đã trải qua, đã làm được.

Từ buổi ấy. Gã bắt đầu lắng nghe "em" nói về công việc, về những khó khăn mà "em" gặp phải dù là với người thân, bạn bè chứ không phải gã. Nụ cười khẩy biến mất như thể con tàu chìm ở một biển sâu. 

Lần đầu tiên sau rất nhiều năm, gã thấy lòng mình bình yên đến lạ. 

Gã bắt đầu quan tâm đến những điều nhỏ nhặt nhất. Những bữa cơm gia đình không còn chỉ là nơi để gã ăn và lướt điện thoại. Gã bắt đầu hỏi han con cái về trường lớp, về bạn bè. Gã không còn quát tháo khi chúng làm đổ nước, mà kiên nhẫn chỉ bảo. Gã nhận ra, hạnh phúc không phải là những thứ xa hoa, mà là những khoảnh khắc giản dị bên những người mình yêu thương.

Một buổi sáng cuối tuần, gã dậy sớm. "Em" vẫn còn say giấc. Gã nhìn "em", nhìn những nếp nhăn nơi khóe mắt, nhìn đôi tay đã chai sần. Tự dưng. Gã cười, nụ cười tự nhiên nhất mà gã chẳng cần phải tập như một thời làm bán hàng phải đứng trước gương tập mãi để thành tự nhiên. Gã đi làm. Trời hôm ấy trong xanh.

***

He was "the Director," a title clearly inscribed on a corporate registration document, confirmed by the authorities for a man nearing 50 with three children. In a surge of ambition, he registered to seek further validation with various other titles, each sounding grander than the last: "General Director," "Chairman," and so on. He was obsessed. His life was a series of speaking numbers, billion-dollar contracts, and endless meetings that would make one's head spin just thinking about them.

He was the main breadwinner, the solid pillar, the very sky of his family. He took pride in that, proud of the empire he had built from scratch, from being a mere hustling salesman on the streets.

New clubs and groups based on these new titles began to form, naturally. He learned, studied, and developed habits that hadn't changed for years: his clothes were always pressed to perfection, with detailed knowledge of premium fabric rankings memorized; his hair was always slick, every step of grooming meticulously followed by heart; and most importantly, he always carried the fragrant, luxurious scent of French perfume. He knew by heart all the rankings of what was considered "luxury." He loved it, and he detested people who didn't know these things, these rankings, simply because in his eyes, they didn't understand what "luxury, meticulousness" meant, or, to put it simply, they were "less classy."

This wasn't just a preference; it was part of his "brand," a symbol of success and power. The fragrance was like an invisible armor, both concealing his fatigue and worries, and asserting the status of a man who always carried himself with confident pride. He had once witnessed a few layers of skin on the faces, at the corners of the eyes and nose, of people he met change when they stood beside him in scorching sunlight, as he introduced a product he was selling, deemed "luxurious" by its price. That was a fleeting moment of regrettable youth for him.

He believed that a man had to smell good, be clean, and be presentable; it was a way of showing respect for himself and for others. He maintained that same demeanor whether it was an important meeting or just a family meal. Sometimes, he would even tell himself that this perfume was a "magic spell" that kept him alert and ready to face any challenge.

Then, one day. A day unplanned, unannounced, with no special signs other than the scorching heat of Saigon. "Em" – his wife, a few years younger, nearing fifty, an age when people typically retire to enjoy their later years and care for grandchildren, suddenly declared she wanted to work. He was surprised, then sneered. "Why do you need to work when you have plenty of money? I can support you for life." He said it with a self-satisfied tone, the voice of a successful man who always thought money could solve all problems, except for... debts, which his clubs and groups called "business leverage," helping him relieve pressure before the due dates.

His mind started racing. He knew both sides of the sales profession: the allure of appearances, what one had to wear, the glittering lights, and the endless badges and achievements. He also knew the downside of sales, which was a trade-off of time, money, and even oneself, if one lacked clear-headedness and balance. He felt weary. He also knew very well that it was an easy job to get.

But "Em" didn't think so. "I want to work, to be free, to not be dependent. Who knows what might happen?" Her voice was gentle yet firm, like cool water, yet strong enough to erode rock. She spoke of wanting a reserve fund, for when his empire might falter, for when those contracts might no longer bring in impressive figures. He fell silent. He knew that was part of "Em's" nature, a meticulousness that sometimes he found… excessive. But it was precisely that "excess" that kept his family stable and harmonious.

So "Em" went to work as a salesperson. Not selling anything grand or billion-dollar projects, but simply distributing promotional flyers and small household items in front of the supermarket. He couldn't help but be stunned when he witnessed it for the first time. That afternoon, he left work early, off-schedule. His shiny black Lexus stopped a short distance from the supermarket. From afar, he saw "Em."

"Em" stood there, amidst the bustling crowd, amidst the city's noise. Her cotton shirt was faded, no longer retaining the elegant look it had when she wore it at home. Her hair was tied up, a few wisps falling across her forehead, soaked with sweat. She no longer carried the faint scent of the perfume he often gave her; instead, there was the distinct smell of sweat, mixed with sun and street dust. That smell, to him, had always been unpleasant, even repulsive. He was accustomed to sophisticated, refined fragrances. Body odor, to him, was something to be concealed, to be driven away at all costs.

But then, he saw "Em" smile. A radiant, fresh smile like a sunflower blooming under the sun. She didn't hesitate to hand out flyers to passersby, whether they were students, housewives, or hurried young men. She spoke simple, unpretentious greetings, yet they were surprisingly sincere. He saw the wrinkles around "Em's" eyes more clearly in the sun, saw her hands, once calloused from housework, now even more so from her sales job.

It struck him. He drove home, picked up his three children, and returned to "Em's" workplace. They all got out of the car and greeted their colleagues. He remained silent from beginning to end, maintaining his own demeanor; only his children and "Em" were lively throughout the evening.

That night, he came home. The perfume on his body suddenly became strong and unpleasant. He showered thoroughly, but strangely, he didn't spray perfume as usual. He lay down on the bed and took a deep breath. The faint scent on the pillow, "Em's" distinctive fragrance, her body's scent, suddenly became unusually alluring. It wasn't a luxurious scent, but it was genuine, intimate, bringing a strangely peaceful feeling. He suddenly realized that "Em's" body odor was the smell of the sun, of the wind, of the silent efforts she had made for this family.

From that day on. He still wore formal clothes and took care of his appearance, but the expensive perfume bottles gradually stayed in the cabinet. He began to feel his body odor after a day's work, the smell of sweat from his efforts, the smell of vitality. It was no longer something he wanted to hide, but a part of him, a very real, very masculine part. He began to enjoy that scent; it was like a mark, a reminder of what he had experienced and accomplished.

From that evening. He began to listen to "Em" talk about her work, about the difficulties she encountered, even if it was with relatives or friends, not him. The sneer vanished as if a ship had sunk into a deep sea.

For the first time in many years, he felt a strange sense of peace.

He started paying attention to the smallest things. Family meals were no longer just a place for him to eat and scroll on his phone. He started asking his children about school and friends. He no longer yelled when they spilled water but patiently guided them. He realized that happiness was not extravagant things but simple moments with those he loved.

One weekend morning, he woke up early. "Em" was still asleep. He looked at "Em," at the wrinkles around her eyes, at her calloused hands. Suddenly. He smiled, the most natural smile he had ever given, not needing to practice it in front of a mirror like he once did during his sales days. He went to work. The sky was clear that day.

[Story] Nơi ta thuộc về...An Di

Chiều tàn. Cánh cửa từ khẽ kêu khi ông An đẩy vào. Vẫn vậy. Căn chung cư nhỏ là cả một trong những niềm tự hào của riêng ông, tài sản mà ông đã phấn đấu và tích lũy từ đồng tiền tự mình kiếm được cho một tổ ấm dựng xây trong suốt hàng mấy chục năm trời, nhưng hôm nay, trong ông, nó dường như rộng hơn. Hay là do lòng ông đang trống trải? Lãng.

Cánh cửa tự khép lại sau lưng ông, phát ra một tiếng “cạch” mềm như tiếng thở ra sau một ngày dài – không có tiếng va chạm, chỉ là một cái kết êm ái đến lạ.

Ông An đóng cánh cửa gỗ sau lưng, một âm thanh khe khẽ vang lên trong căn nhà cũ. Hôm nay là ngày cuối cùng ông đi làm. Không còn những bản báo cáo, những cuộc họp triền miên, không còn ánh mắt cấp trên nhìn xuống hay lời dặn dò của đồng nghiệp trẻ. Mọi thứ dừng lại như một cuốn phim đã chạy hết cuộn băng.

Bỏ chiếc cặp da cũ kỹ xuống bàn, ông An thở dài. Vậy là hết. Hơn bốn mươi năm gắn bó với công việc, sáng đi tối về, quẩn quanh với những kế hoạch, những con số. Giờ thì hết.

Bà Di đang ngồi trên chiếc ghế nhỏ cạnh cửa sổ, ánh đèn vàng hắt lên mái tóc đã điểm sợi bạc. Bà ngước nhìn An, ánh mắt dịu dàng nhưng không giấu được một thoáng chua xót, như thể muốn hỏi: "Vậy là hết một chặng đường rồi... cảm giác thế nào hả ông?"

Đãng. Bà Di, vợ ông, mở đôi mắt kéo dài vết chân chim, mỉm cười:

• Về rồi đấy à? Hôm nay ăn gì để tôi nấu?

Ông An không trả lời ngay. An buông người xuống chiếc ghế đối diện, chậm rãi tháo đôi giày cũ. Ông không trả lời ngay. Ông nghe được hơi thở mình phập phồng trong lồng ngực, con tim đang làm công việc của riêng mình. Nhẹ. Chậm. Ông ngồi xuống chiếc ghế quen thuộc, mắt lơ đãng nhìn lên chiếc đồng hồ treo tường. 

• Gì cũng được.

Bà Di im lặng một lúc, rồi chậm rãi đứng dậy, rót cho ông ly trà nóng. "Vậy giờ ông định làm gì?"

Ông An đón lấy ly trà, bàn tay ông khẽ run. Ông nhận ra làn khói của ly đang tỏa ra, bây lên vào không trung. Tan biến. Hương tỏa ra của đọt trà đã qua nhiều sương gió, từ bàn tay ngắt đọt, vừa nhẹ vừa ngọt, lấm tấm mồ hôi, ướp nắng quá tay trước khi vào vật lộn với guồng quay của mấy chiếc máy đảo tới đảo lui, lôi ra và đóng vào để giờ còn lại chút hương thơm này. 

Bà Di bước ra, lau tay vào chiếc tạp dề cũ:

• Sao vậy? Nghỉ hưu rồi mà trông ông vẫn căng thẳng thế?

Ông An bật cười, nhưng giọng nghe thật lạc lõng:

• "Lạ lắm bà ạ. Nhẹ nhõm... mà cũng không hẳn là nhẹ nhõm. Như kiểu mình vừa thả một gánh nặng xuống, nhưng lại chợt nhận ra chẳng còn gì để gánh nữa. Tôi vừa chính thức bước ra khỏi cuộc đời làm việc, vậy mà… chẳng thấy nhẹ nhõm chút nào.”

Bà Di kéo ghế ngồi xuống đối diện ông:

• Thì cũng phải quen dần chứ. Từ mai không phải chạy đua với thời gian, không bị ai gọi điện hối thúc nữa. Thích làm gì thì làm, thích ngủ thì ngủ.

Ông An khẽ gật đầu, nhưng rồi bất giác thở dài:

• Di à, bà có bao giờ nghĩ… tất cả những gì mình cố gắng suốt đời này có đúng không?

Bà Di ngạc nhiên:

• Sao lại hỏi vậy?

Ông An im lặng một lúc, rồi chậm rãi:

• Từ nhỏ, tôi đã nghe người ta bảo học giỏi thì sẽ thành công. Tôi lao vào học, kiếm một suất đi Liên Xô, học tập ở nước ngoài, rồi lại lao vào làm. Cứ tưởng có công việc tốt, có nhà cửa, có tiền là đủ. Nhưng giờ nhìn lại…

Ông ngước mắt nhìn vợ, giọng trầm xuống:

• Con mình… nhỏ cả theo ngành tôi chọn, nhưng nó có hạnh phúc không? Con út tự chọn một ngành, giờ vẫn loay hoay ở trời Tây. Cả đời tôi dạy con phải cố gắng, nhưng hóa ra, tôi chỉ bắt chúng nó đi lại con đường của mình. Một con đường mà giờ tôi thấy… chẳng là gì cả.

Bà Di lặng người, ngồi sang cạnh ông, đầu bà tựa trên vai ông, tay bà vuốt thẳng chiếc tạp dề. Một lúc sau, bà nhẹ nhàng:

• "Nhưng cũng đâu thể trách ông. Mình là cha mẹ, chỉ muốn con cái có cuộc sống tốt hơn thôi….Giờ. Ông nghĩ vậy vì bây giờ ông buông bỏ tất cả, nên mới nhìn lại được. Còn khi đang trong guồng quay, ai mà biết đúng hay sai?”

Ông An bật cười khan:

• "Phải, tôi từng nghĩ vậy. Nhưng tôi chưa bao giờ hỏ chúngi nó, chưa từng nhìn vào mắt chúng nó để biết nó muốn gì. Và bây giờ... khi đám trẻ đi xa ở phương trời Tây đó, gọi điện cũng ít, tôi không biết chúng nó có đang hạnh phúc không? "

• Đúng. Chỉ khi buông bỏ, tôi mới thấy rõ. Nhưng có ích gì nữa đâu? Cả đời tôi chạy theo một giấc mơ, để rồi đến cuối cùng, nhận ra đó chỉ là một giấc mơ sai lầm. Giờ thì tôi có gì? Một công việc đã kết thúc, những đứa con lạc lõng, và một cuộc đời chẳng còn ý nghĩa gì. Tất cả đều sai hết.

Di khẽ thở dài. "Cuộc đời ai mà không có tiếc nuối hả ông? Ai cũng có những lúc lạc lối. Nhưng quan trọng là bây giờ mình còn thời gian. Có thể muộn, nhưng không phải là không thể thay đổi."

An nhìn vợ, đôi mắt đã hằn những nếp nhăn theo năm tháng. Họ đã đi cùng nhau suốt bao nhiêu năm, từ ngày còn trẻ, qua những mùa mưa nắng. Ông chợt nhớ lại những buổi tối bà ngồi khâu áo cho con, những ngày bà cặm cụi nấu bữa cơm đơn sơ mà ấm cúng. Ông đã quá mải mê với công việc, với những mục tiêu xa xôi, mà quên mất rằng hạnh phúc vốn dĩ chỉ nằm ngay đây, trong căn nhà nhỏ này.

Bà Di đặt tay mình, đan từng ngón tay của mình với ngón tay của ông, bà giơ lên ngang tầm mắt, giọng chậm rãi mà chắc chắn:

• Ông có tôi.

Ông An ngẩng lên, bắt gặp ánh mắt của vợ. Bao năm qua, bà vẫn luôn ở đó. Lặng lẽ. Kiên nhẫn.

Bà tiếp tục:

• Ông nói "chẳng còn gì", nhưng ông vẫn còn tôi, còn gia đình này. Có thể con mình chưa tìm được lối đi đúng, nhưng ít nhất, nó biết vẫn còn cha mẹ để trở về. Và hơn nữa, bây giờ vẫn chưa phải là quá muộn để thay đổi.

Ông An im lặng. Bỗng nhiên, ông nhớ lại những ngày đầu tiên khi mới quen bà. Những năm tháng thanh xuân tươi đẹp, những buổi chiều ngồi bên nhau mơ về tương lai. Khi đó, ông chưa có gì trong tay, nhưng lại cảm thấy giàu có hơn bây giờ rất nhiều. Chẳng hiểu có phải giây phút đó đã gắn bó với ông về khoảng trời thơ mộng đẹp, nên cứ mỗi dịp có cơ hội cầm micro lên là ông chọn những ca từ của Bắc Sơn “còn thương rau đắng mọc sau hè” 

Ông đưa tay nắm lấy bàn tay bà Di. Một cái nắm tay đã lâu lắm rồi.

• Bà nói đúng. Giờ tôi mới hiểu, điều quan trọng nhất không phải là thành công, mà là có ai đó để cùng mình bước qua mọi sai lầm.

Bà Di mỉm cười, nhẹ siết tay ông.

Ngoài kia, trời vừa tắt nắng, nhưng đèn trong nhà vẫn sáng. Và trong lòng ông, một chút ánh sáng cũng vừa le lói trở lại.

Ông nhìn ánh sáng xuyên qua bàn tay mình, đập vào mắt ông. Hư ảo. Mọi thứ xung quanh biến mất, căn nhà biến mất, bà Di biết mất, ký ức cũng vụt bay đi mất. Tất cả chỉ còn lại một thứ duy nhất. Trống rỗng. Trống đến hoang liêu, cô tích, rỗng như vực không đáy. Trống rỗng như vốn là.

***

Dusk.

The soft hum of the automatic door lock whispered as Mr. An pushed it open. Still the same.

The small apartment, once a source of quiet pride—his own little legacy built from decades of striving and saving—somehow felt more spacious today. Or was it his heart that had grown emptier?

Lãng.

The door clicked shut behind him, a gentle thud like a long sigh after a weary day—not a clash, but a strangely tender conclusion.

Mr. An closed the wooden door behind him, the soft sound echoing faintly through the old home. Today marked his last day at work. No more reports. No more endless meetings. No more glances from superiors or well-meaning reminders from younger colleagues.

Everything had stopped, like a reel of film reaching the end of its spool.

He set down his worn leather briefcase and sighed.

So this is it.

More than forty years of clocking in and out, entangled in plans and numbers. And now—it was all over.

Mrs. Di was sitting in her usual spot by the window, the amber light from the lamp catching the silver strands in her hair. She looked up at him—eyes gentle, but tinged with a hint of sorrow, as if silently asking:

So it’s really over... how does it feel, dear?

Đãng.

Mrs. Di, his wife, opened her eyes framed by crow's feet, and smiled.

“You're home. What do you feel like eating today? I’ll cook.”

Mr. An didn’t answer immediately. He slumped into the chair across from her and slowly removed his old shoes. His breath rose and fell in his chest; his heart went about its work quietly. Soft. Slow.

He sat down in his familiar seat, gaze drifting to the clock on the wall.

“Anything is fine.”

Mrs. Di was silent for a while, then got up and poured him a cup of hot tea.

“So... what do you plan to do now?”

He accepted the tea, his hands slightly trembling.

The rising steam drifted into the air—disappearing.

The fragrance of the tea leaf, weathered by wind and dew, carried with it a story of toil and time—plucked by hand, sun-dried, tossed and turned by mechanical arms, and now… just this scent remained.

Mrs. Di returned, wiping her hands on her old apron.

“Why so tense? You’ve retired. Shouldn’t you be more relaxed?”

Mr. An let out a dry laugh, sounding oddly lost.

“It’s strange. A relief... but not really. It’s like setting down a burden and suddenly realizing—there’s nothing left to carry. I’ve officially stepped out of working life, but... it doesn’t feel freeing.”

Mrs. Di pulled out a chair and sat across from him.

“You’ll get used to it. No more racing against time, no more phones ringing. You can do whatever you want now. Sleep in if you like.”

Mr. An nodded slightly, then sighed again.

“Di… have you ever wondered... whether everything we worked so hard for was truly the right path?”

She looked surprised.

“Why do you say that?”

He was silent for a moment, then spoke slowly.

“Ever since I was a kid, they said good grades meant success. I studied like crazy, got a scholarship to the Soviet Union, worked abroad, and then poured myself into my career.

I thought a stable job, a house, and money—that would be enough. But now…”

He looked at his wife, voice growing low.

“Our kids... followed in my footsteps, but are they happy? The youngest chose a different path, but she’s still struggling overseas. I spent a lifetime telling them to strive harder, but all I did was make them walk the same road I took.

And now, I see… maybe it wasn’t a path worth following.”

Mrs. Di sat quietly for a moment, then moved closer, resting her head on his shoulder and smoothing out her apron.

Eventually, she whispered:

“You did what any parent would. We just wanted our kids to have a better life.

Now that you've stepped off the hamster wheel, you’re finally able to reflect. But while you're caught in the spin of it all… how could you know what’s right or wrong?”

Mr. An gave a dry chuckle.

“Maybe so. But I never really asked them what they wanted. I never looked into their eyes to see their dreams. And now… they’re all far away, calling home less and less. I don’t even know if they’re happy.”

Yes, only now, after letting go, do I see things clearly.

But what’s the point?

I’ve chased a dream my whole life, only to realize it was the wrong one. And now? I have nothing. A job that’s over. Children adrift. A life… that feels empty. All of it, a mistake.”

Mrs. Di exhaled softly.

“Who doesn’t have regrets? We all get lost sometimes. What matters now is—we still have time. It may be late, but it’s not too late to change.”

Mr. An looked at her, seeing the lines time had etched into her face.

They had walked through so many seasons together. He remembered the nights she sewed clothes for their children, the simple, warm meals she lovingly prepared.

He had been so focused on work, on lofty goals, that he forgot—happiness had always been right here, in this little home.

Mrs. Di reached over, intertwined her fingers with his, and held them up to the light. Her voice was slow, but steady:

“You still have me.”

Mr. An looked up and met her gaze.

All these years, she had always been there. Quiet. Steady.

She continued:

“You say there’s nothing left. But you still have me. You still have this family.

Maybe our kids haven’t found their way yet, but at least they know they have parents to come home to.

And more importantly… it’s not too late to make it right.”

Mr. An was quiet.

He suddenly remembered their younger days—dreaming together of the future with nothing in hand, but hearts full of hope.

Back then, he felt richer than he ever did now.

Perhaps that’s why he always sang Bắc Sơn’s song, “Còn thương rau đắng mọc sau hè”, whenever he had the mic.

He reached out and held her hand. A touch long overdue.

“You’re right,” he said.

“Success means nothing if you don’t have someone to walk through your failures with.”

Mrs. Di smiled, gently squeezing his hand.

Outside, the sun had gone down. But the lights inside remained warm.

And within him, a soft light began to flicker back to life.

He looked at the light filtering through his fingers, striking his eyes.

Illusory.

Everything else vanished—the apartment, Mrs. Di, the memories.

Only one thing remained:

Emptiness.

Vast, desolate, echoing like a bottomless void.

Emptiness—just as it had always been.

[Story] Nghe gió xuân sang - the whisper of spring winds

                                           

“Xin trả tôi về ngày xưa thơ mộng đó

Bên mái tranh chiều ngồi ngắm áng mây trôi”

Cá lội dưới sông, ngóp nước, thì thầm: Ê! Ba lá mày thấy không? Có gã đàn ông lạ mới về trong đêm ở cồn mình! 

…

Đêm ấy, bên cồn. Trời quê trong vắt, lấp lánh ánh sao. Gã ngồi bắt chéo chân nhìn về phía con sông đen thẳm, dòng nước lặng lờ như đang cuốn theo những kỷ niệm cũ. Cafe và khói thuốc. Bay. Gió từ sông thổi lên một vị ngọt lành.

Gã không ngủ được. Bao cảm xúc lẫn lộn xâm chiếm, giữa hoài niệm và hiện thực. Ngày xưa, gã từng nghĩ mình có thể nắm giữ cả thế giới trong tay, nhưng cuối cùng, những gì gã đuổi theo chỉ là những giấc mơ trống rỗng. Thành phố hoa lệ đã từng là giấc mộng, giờ đây là nơi gã nhận ra mình mất mát nhiều hơn những gì đã đạt được.

Ngay khi xuống sân bay là đi thẳng một mạch. Ra thẳng bến xe, bắt xe đò, đến nơi thì chiều lên, chiếc xe ôm đưa gã đi thăm lại những nơi quen thuộc. Cây cầu treo năm nào nay đã thay bằng cây cầu bê tông kiên cố, dòng sông từng in bóng tuổi trẻ giờ trở thành tuyến đường giao thương nhộn nhịp. Trong gió, gã ngửi thấy mùi của lá xanh phũ ở hai bên đường. Ngọt ngào. Chất ngọt của phù sa và dòng sông bao năm bồi đắp. 

Một vòng. Loạng choạng tối. Chẳng vội. Gã dừng chân trước sau khi đi dạo một vòng, vòng vèo, dừng ở một quán cà phê nhỏ nằm nép bên cầu, ngó qua bên kia sông. 

Mới tám giờ đêm, cồn như muốn tắt đèn đi ngủ. 

..

Ba lá lắc lư: Gã này quen mà! Đi rồi trở về thôi! 

…

“Sáu tám Café” – tên quán, ghép của mẹ và con gái, nét chữ và màu của một thập niên tám mươi. Thời gian như đạn bắn. 

Cá quẫy dưới sông, gợn sóng, thì thào: Mẹ chẳng còn, cô gái thì mồ côi, tiếp tục một cái nghề trông coi quán. 

Cô quán nước gã cười chào tươi rói, ánh mắt sáng trong như dòng sông xưa soi rọi dưới ánh trăng đêm, má trắng hồng như thể sóng nước dạt dào làm cho mặn mà của lứa nửa chừng xuân.

Gã ngồi xuống một góc quán, gọi ly cà phê đen. Quán nhỏ chỉ bắt vài cái bàn, dăm ba cái ghế, mấy ly cafe buổi tối với một ấm trà bằng nhôm, vài ly nhỏ uống trà. Vị vẫn như xưa. Kế bên. Rộn ràng một bàn nhậu, mấy chú bác mặc quần đùi, áo thun bắt đầu nhấm nháp men cay, khà hơi, thả khói, quất một giọng cổ nghe ngọt như nước ngày xưa lòng phèn để uống. Mát lạnh. “Trăng ánh trăng khuya dần, thức trắng canh thâu mai làm cô dâu. Người ta chắc chắn là thương, đêm ngày chăm sóc lo nhiều hơn anh. Còn buồn sầu chi anh, hết đêm nay đôi mình cách xa. Ngày mai đây em sang cầu, trăng thu sầu bên cầu hẹn ước. Trời làm, hai đứa xa rời nhau, Thương làm sao, tóc xanh phai màu năm tháng, gả em ở bên ai rồi.” 

Một giọng nói cất lên từ phía sau:

“Anh có phải là… người từ thành phố mới về không?”

Gã quay lại. Cô quán nước nở nụ cười lộ hết hàm răng trắng sáng, như áng bình minh treo trên đầu mấy bông lúa ở hừng đông. Gợi tình. Gã gật đầu, cười: “Ừ, anh từ thành phố về lại thăm quê”

Nhấm nháp, vị đắng khét của cafe pha chút hương vị bắp, dẫu vậy gã vẫn thích cái dư vị của từng giọt cafe tí tách rơi trong đêm vắng, tiếng muỗi vo ve trong tiếng gió của đêm thổi từ cồn lên. Hí hửng. Hơn cái hơi lạnh tỏa ra từ chiếc máy lạnh, ở mỗi đầu sớm gã và con gã hì hục trong mấy chiếc máy pha từ Ý với giá trị hàng tỉ đồng. Đâu đó trong làn gió, có mùi của củi đủ nắng vừa đốt lên chụm lò. Gã nhớ mùi đốt đồng của năm xưa. 

Tiếng nhạc phát ra từ máy cassette.  

“Mẹ quê đun bếp nghèo thơm mùi rơm qua khói mờ

Vui tình quê trìu mến

Xin trả tôi về miền quê hương nhỏ bé

Có lũy tre vàng bờ lúa sát ven đê”

…

Cá lội dưới sông, quẩy đuôi: Từ lúc sinh ra đến giờ, tao mới thấy gã. Gã đi biệt xứ mới về à, thấy chẳng giống người ở đây, cũng chẳng giống mấy người từ phố về!?   

….

Nhấm nháp. Cô em quán nước hỏi thăm họ hàng. Họ hàng anh, những con người gắn chặt đời với cồn, nước lên thì sống với cá tôm, nước rút thì sống với mùa trái cây trĩu quá. Ngon lành. Nhà vẫn giữ nếp gia phong, căn nhà của quê cha đất tổ vẫn còn đó, chỉ là từ đường giờ chẳng phải con cháu trông coi, có mỗi một ông già thuộc mấy chi trong gia phả vẫn miệt mài khói hương cho cả một mảnh đất họ ở phía sau. Con cháu gửi tiền về để giữ lại một nếp gia phong, mấy người ở cồn chẳng còn nhớ nổi là con ai, trừ một ông già thuộc mấy chi trong gia phả. Miệt mài. Sắp xếp và viết đủ đầy tên họ của ông bà đến cháu con. “Chào cậu! Mới về hả”. Ông già nhận ngay ra gã lúc bước đến bậc thềm nhà, rồi sắp xếp cho gã gọn gàng một chỗ ngủ. Bước ra. Nắng đã giã biệt, chào trăng lên.

Mấy bận. Gã hít hà một mùi nhang khói, mùi của đất sình được đắp ờ bờ đê, mùi của chó phóng uế ở ven đường, mùi thoang thoảng của mấy loài hoa nở về đêm hòa vào trong mùi của cafe đưa lên. Nhiều lắm. Gã hít như thể vừa thở được lại. Dịch vừa qua.

…

Ba lá lắc qua lắc lại: Ngồi nghe hai người đó nói thì biết! Có gì mà vội vậy chèn? 

…

Bắt chuyện. Dễ dàng. Cô hàng nước bắt ghế sang ngồi cạnh. Kể. Chuyện về đời mình. Ngộ. Biết lạ thành ra cứ tuôn ra chẳng ngừng. Cô kể về quán cà phê này, nơi cô mở ra để kiếm sống và gìn giữ chút hơi thở quê nhà, sau những lần bôn ba ra phố. Ngợp, ngán. Qua sông đắm đò cũng một lần, gã chồng không biết vì sao cứ thế bỏ đi luôn sau khi cô gái đánh rơi …mất sợi dây gắn kết đời mình với gã là một đứa con. Gã chồng nói rằng xuất khẩu lao động để đổi đời. Rồi đời không biết đổi chưa, chỉ biết là như thể chim trời, cá nước bặt tăm. Có đợt gã về, nói lời gì đó như thể duyên mình chỉ đến đây thôi, như thể có duyên, không nợ. Khỏe. Cô hàng nước nói, thế thì thôi chẳng nợ. 

Cô bán quán về lại nơi mẹ mình sắt son gắn bó, với quán nước, nơi cưu mang đời mẹ con cô. Mẹ cô quán nước khá hơn cô, là gã đàn ông bỏ đi cũng để lại cho bà một đứa con là cô. Cồn đồn. Mẹ cô đuổi thẳng ông già cô, nói vòng vo tam quốc, chỉ mỗi chuyện muốn đổi thay. Khỏe. Mẹ cô nói cuốn gói đi ngay trong đêm trăng sáng, sông dập dờ vài con sóng vào bờ. Từ đó. Mấy gã trai ở cồn cứ thế lân la đến, hát mấy câu vọng cổ gọi đời, gọi thời. Đốp chát. Mẹ cô đối đáp từng gã trai ở cồn từ lúc tóc đen cho đến pha màu trăng soi ánh nước. Ngộ. Kệ. Mấy gã trai ở cồn vẫn cứ thế lân la đến, như thể đi riết thành quen, chẳng còn biết nơi nào khác, như thể thiếu nghe giọng chát đốp là chẳng thể ăn cơm.

Kể. Gã nói về những ngày ra phố, tâm trạng cũng giống cô, đời gã muốn phải có gì đó khác lạ, gã muốn đi thật xa, tìm về một miền đất hứa, nơi đó gọi là xứ sở cờ hoa. Ngập tuyết. Lạnh lùng. Đo xem có lạnh bằng lòng người hay không?

“Anh đã đi nhiều nơi, nhưng cuối cùng lại quay về đây,” cô mỉm cười, giọng nhẹ như gió sông. “Có lẽ, quê hương luôn là nơi người ta tìm đến khi đã mỏi mệt.”

“Cuộc trần gian quen lừa dối điêu ngoa

Còn được ai trong đời biết thương mình

Cá dưới sông: sao gã cứ nhìn lom lom qua bên này vậy?”

Ba lá rùng rình: xác ở bên cồn, hồn ở bên đây

…

Là cô – người phụ nữ năm xưa, giờ đây đã thành một người mẹ đầy đặn và điềm tĩnh. Trong ánh mắt cô, vẫn còn chút gì đó của cô gái bên cồn ngày nào, dù thời gian đã phủ lên mái tóc cô màu sương nhạt.

Thấp thoáng trong bóng tối chập choạng, có tiếng nói trẻ cười đùa dưới ngôi nhà ba gian. Ngó sang. Bên cồn, có quán nước rộn rã tiếng mấy ông già đang ngân lên mấy câu vọng cổ. Quen thuộc. Thấp thoáng có gã mặc đồ chỉnh tề, ngồi bên ly cafe, thời gian gần như chẳng tác động được gì đến hình dáng, đang nâng một ly cafe đen đắng, có cô quán nước ngồi bên cười nói như thể trăng về hẹn thề với sông xưa. Định bụng, xong xuôi con cháu, chạy ù qua kia.

Sông xưa là dòng chảy quá khứ. 

Một chàng trai chẳng muốn dính chặt mình ở một nơi; gã đã có một sự quyết tâm để thay đổi cuộc đời mình, gã trao dồi tiếng Anh, sau khi tốt nghiệp loại giỏi từ một trường đại học công lập hàng đầu. Thủng thỉnh. Một lời hẹn. Gã sẽ trở lại cồn một sớm mai thỏa chí tang bồng. Hẹn một lời. Với người con gái lớn lên ở bên cồn cùng gã, dịu dàng và lẳng lặng như nước của con sông quấn lấy quanh cồn chẳng bao giờ hung bạo tạo ra mấy cơn sóng lớn. Một lời hẹn gắn với thời gian vô định. Chẳng rõ. Cô gái cứ trả lời khi có người hỏi han. 

Đến độ, trăng về sáng như thể tỏa ra lần cuối, nhìn rõ bóng hai con người soi xuống một bến sông. Cô gái bước xuống chiếc xuồng ba lá, bơi một mạch qua phía bên kia cồn. Từ đó, người ta không còn thấy cô gái bơi xuồng ba lá bước lên chiếc cồn nhỏ, như thể lập một lời thề. Tưng bừng. Pháo nổ. Đám cưới vang vọng sang cả một bên cồn. 

***

Ba mươi năm trôi vèo như trong một giấc mộng. Cuộc tình trên đất Mỹ lại trở thành chia ly, thật ra là giữa gã và vợ gã chẳng có phát sinh gì xảy ra, chẳng hiểu vì sao sự tôn trọng và tự do ở một xứ sở ấy lại dội vào lòng gã một điều gì đó ngang ngang, như một chất hóa học bị trơ theo tháng năm. Ba đứa con gã lớn, gã và vợ gã bắt đầu có những bất đồng. Lạ. Đất nước cờ hoa, người ta bỏ nhau dễ như là ăn một buổi cơm, có người hòa vào góp vui thúc đẩy. Ngán.

Gã muốn trở lại Việt Nam, thấp thoáng trong ảnh hình của mình là cô em gái nhỏ bên cồn khi xưa. 

Gã sau hơn ba mươi năm xa xứ, thuộc thế hệ lớn lên sau chiến tranh. Gã chinh chiến qua nhiều nước Đông Nam Á, trước khi dừng lại ở một đất nước cờ Hoa, cưới vợ và có con, gầy dựng gia đình và sự nghiệp. 

Nhưng gã biết, gã đã thay đổi. Gã mang theo ký ức về quê hương, không còn như một gánh nặng, mà như một món quà. Một phần của gã sẽ luôn ở lại đây, bên dòng sông, bên bến cũ. Gã muốn làm gì đó ở nơi này, nơi cồn nhỏ đã chứng kiến gã sinh ra, lớn lên tắm mát ở dòng sông bao quanh cồn nhỏ, bởi những cây trái trĩu quả chẳng thiết tha ăn. 

…

Người con gái bên cồn, thuộc thế hệ lớn lên sau chiến tranh, ướt đẫm những lời hát của mấy câu vọng cổ, cứ ngân nga một cách tự nhiên, nhất là ở mấy độ khói lam chiều, có người từ Sài Gòn về nhậu ở một bến sông. “Thương thì nói là thương” 

Ba mươi năm trôi qua, người con gái bên cồn giờ trở thành phụ nữ, nhiều khi nghe trong xóm có Việt kiều về, lòng người con gái năm xưa trỗi dậy, cứ tự hỏi có phải khi đó nếu mình đồng ý thì giờ đây sẽ thế nào. Rồi cười. Vấn lại tóc, chuẩn bị một mâm cơm, quét dọn một căn nhà, chờ ông chồng đón mấy đứa cháu. Người con gái bên cồn giờ một nách ba con, chẳng hiểu sắt son để làm gì, chỉ thấy thời gian trôi đi, soi vào trong tấm gương thấy gì đó đã nhạt nhòa son phấn đến phôi pha.

“Xin trả tôi về thời xa xưa lộng gió

Bên khóm hoa cà rượt đuổi bướm tung tăng

Diều căng dây mái đình thương đầu xanh chưa biết buồn

Chưa sầu chưa hờn oán”

…

Cá lội dưới sông, quẩy đuôi:  Ra là quân tử lỡ thời bất câu liêm sỉ à? 

Ba lá: Ai biết mợ gì đâu. Cứ từ ngày quân tử ra đi thì tao cũng được cột chặt ở bến cầu này, chẳng còn qua lại cồn nhỏ, cho đến khi cầu bắt sang lại càng cột chặt. 

… 

Người con gái bên cồn, cũng tất tả của một buổi chiều với bùa nêu, quét dọn một mảnh sân trước nhà, căn nhà ba gian vẫn còn đó, chỉ có thêm những tấm hình ở trên chiếc tủ thờ được cẩn bóng lưỡng theo thời gian, có mấy đứa trẻ được em điều động để quét một sân nhà, cắt tỉa lại mấy giàn hoa dâm bụt trước nhà, bàn thiên cũng bắt đầu được lao dọn lại, hoa mai trước nhà vài nhánh đã trổ bông.

Xin trả tôi về thời xa xưa lộng gió

Bên khóm hoa cà rượt đuổi bướm tung tăng

Diều căng dây mái đình thương đầu xanh chưa biết buồn

Chưa sầu chưa hờn oán

Anh về đây chơi lâu không? Cô quán nước thì thầm hỏi, dõi mắt cùng gã nhìn qua bên sông. 

Gã gật đầu, không nói gì. Cô không biết rằng, qua đêm, gã đã lặng lẽ đặt một bó hoa nhỏ trước quán nhà cô, như một lời tạm biệt với những gì còn dang dở trong lòng.

Sớm ấy, gã rời đi. Trước khi bước lên chuyến xe cuối ngày, gã ngoảnh lại nhìn lần cuối. Dòng sông vẫn chảy, bến nước vẫn đó, như chưa từng thay đổi. Nghe gió xuân sang.

(Ảnh Internet)

https://doisales.com.vn/index.php/2025/01/11/story-nghe-gio-xuan-sang-the-whisper-of-spring-winds/

***

“Please return me to those dreamy old days,

By the thatched roof in the afternoon, watching the clouds drift by.”

Fish swimming beneath the river’s surface whispered to one another, “Hey, Three Leaves, did you see? A strange man has arrived on our island under the cover of night!”

…

That night, by the riverbank, the countryside sky was crystal clear, glittering with stars. He sat cross-legged, gazing out at the black expanse of the river, its slow-moving waters seemingly carrying away old memories. Coffee and cigarette smoke swirled in the air. The breeze from the river brought a sweet, wholesome scent.

He couldn’t sleep. A whirl of emotions engulfed him, caught between nostalgia and the present. Back in the day, he thought he could grasp the whole world in his hands, but in the end, what he chased after were empty dreams. The bustling city, once a source of ambition, was now a place where he realized he had lost more than he’d gained.

Right after arriving at the airport, he headed straight to the bus terminal, catching a ride to the familiar places of his past. By the time he arrived, evening had fallen. A motorbike taxi took him to revisit old haunts. The suspension bridge from back then had been replaced with a sturdy concrete one. The river that had mirrored his youthful reflection was now a busy trade route. In the wind, he caught the scent of green leaves lining the roadsides—a sweetness born from the silt and waters that had nurtured the land for years.

He wandered. As night deepened, he paused after aimlessly roaming, stopping at a small café nestled beside the bridge, overlooking the other side of the river.

By eight o’clock, the island seemed to have gone to bed.

…

Three Leaves swayed: “That guy’s familiar! He left, but he’s come back!”

…

“Sáu Tám Café”—the name, a blend of mother and daughter, written in lettering and hues reminiscent of the 1980s. Time, like a bullet, had flown by.

Fish splashed below, rippling the water, whispering: “The mother is no longer here, and the girl—an orphan—has taken up the task of running this café.”

The café owner greeted him with a bright, beaming smile, her eyes as clear as the river under the moonlight, her cheeks glowing with a youthful charm, as if the waters had imbued her with the vitality of early spring.

He took a seat in a corner, ordering a black coffee. The café had only a few tables and chairs, serving simple evening brews and tea from a small aluminum kettle with a few cups. The taste was unchanged. Nearby, a lively group of locals was drinking, their voices a mix of laughter and raspy tones. One of them began singing an old folk song, the melody sweet and nostalgic as if echoing the water’s coolness from years gone by.

A voice called out from behind:

“Are you… the man who’s just returned from the city?”

He turned around. The café owner’s radiant smile revealed her pearly white teeth, as dazzling as the dawn breaking over ripened rice stalks in the early morning. He nodded, smiling. “Yes, I’ve come back to visit my hometown.”

He sipped the coffee, its burnt bitterness tinged with the flavor of roasted corn. Yet, he relished the lingering taste of each drop that fell silently in the tranquil night. The buzzing of mosquitoes merged with the rustling wind. It was a comforting contrast to the artificial chill of air conditioning and the million-dollar Italian coffee machines he and his son worked with back in the city every morning. Somewhere in the breeze, there was the faint scent of sun-dried firewood being burned. He remembered the smell of fields being cleared by fire in his younger days.

From a cassette player, music flowed:

“A mother stokes the stove, the smoke carrying the fragrant scent of hay.

Warmth and love linger in the air, tied to the simplicity of the countryside.

Please return me to that small, humble homeland,

With golden bamboo groves and rice paddies lining the riverbanks.”

…

Fish swam beneath the river, flicking their tails: “Since I was born, I’ve never seen this guy before. Is he some drifter from far away, or maybe not quite one of us nor one of those city folk?”

…

As he sipped his drink, the café owner asked about his family. His relatives, rooted in the island’s life, adapted to the rhythms of nature—living off fish and shrimp when the waters rose, and fruit harvests when the tide receded. They were thriving. The ancestral home was still there, preserved by remittances sent back from family members far away. The upkeep fell to an old man who meticulously tended the altar and maintained the family records.

“Welcome home!” the old man greeted him immediately upon his arrival at the family house. He arranged a simple sleeping space for him. By then, the sun had set, giving way to the moonlight.

The next day, he breathed in the scents around him—the incense from the ancestral altar, the damp earth by the levee, the faint odor of stray dogs, and the sweet aroma of blooming night flowers mingling with the fragrance of the coffee. He inhaled deeply, as if it were his first full breath in ages. The pandemic had just passed.

…

Three Leaves swayed again: “Why rush? Just sit and listen to their conversation!”

…

Starting a conversation was easy. The café owner pulled up a chair and sat beside him, sharing her story. She poured out her life as if talking to someone who could truly understand. She told him about the café she had opened, not just to make a living but to preserve a piece of her homeland, especially after her disillusioning experiences in the city. She had once crossed the river and lost her footing, metaphorically and literally. Her husband had left for overseas labor, seeking a better life, but disappeared into the void. One day, he returned briefly, saying their paths had diverged. She accepted it, saying, “If there’s no debt, there’s no need to linger.”

She came back to this place, the café her mother had cherished, rooted in the land they both loved. Her mother’s life was a mirror of her own—left behind by a man who sought change elsewhere. Her mother had sent him away under the bright moonlight, bidding him leave with harsh words and never return. Since then, the island’s young men had come and gone, serenading her mother with folk songs.

She continued: life on the island was both comforting and limiting, a place where memories lingered, yet the yearning for something more was ever-present.

He shared his own stories—his struggles in the city, his longing for something different, only to realize that home was where he truly belonged.

Narrating. He talked about his days in the city, his mood mirroring hers. He wanted something different in life, to go far away, seeking a promised land—a place called the land of stars and stripes. Snowbound. Cold. Testing whether it was colder than a human heart.

"I’ve traveled to many places, but in the end, I came back here," she smiled, her voice as gentle as the river breeze. "Perhaps home is always the place people return to when they are weary."

"The world deceives with lies and treachery.

Who in life would still care for me?"

Fish in the river: Why is he staring at this side so intently?

The wooden boat sways: its body on the islet, its soul here on the shore.

…

It was her—the woman from years ago—now a full-figured, composed mother. In her eyes remained traces of the girl from the islet, even as time had dusted her hair with the pale hue of frost.

In the dim twilight, echoes of children’s laughter rose from the three-room house. Looking across, an old tea shop on the islet buzzed with the voices of elderly men singing vọng cổ tunes. Familiar. There was a man in formal wear, nearly untouched by time, sipping a bitter black coffee, while the tea shop hostess laughed beside him as if the moon had returned to its promise with the river of old. He thought to himself, once everything was settled with the children and grandchildren, he’d dash over there.

The old river flows with the currents of the past.

A young man unwilling to anchor himself in one place had resolved to change his life. He improved his English, graduated with honors from a top public university. Leisurely, he made a promise: he would return to the islet one morning, fulfilled and free. A promise, vague in time, made to the girl who had grown up with him on the islet—gentle and quiet like the river’s water that encircled the islet, never raging into great waves. When asked, the girl simply replied without certainty.

Until one morning, the moon seemed to cast its light for the last time, revealing two figures reflected at the riverbank. The girl stepped into her wooden boat, rowing straight to the other side of the islet. From that moment, she was never seen returning to the small islet, as if sealing a vow. Jubilant fireworks burst as wedding festivities echoed across the river.

Thirty years passed in the blink of an eye. The romance in America turned into separation. There had been no real conflict between him and his wife. Somehow, the respect and freedom in that land had filled him with a strange kind of detachment, like a chemical reaction that had dulled over time. His three children grew up, and disagreements began to emerge between him and his wife. Strange. In the land of stars and stripes, people divorced as casually as having a meal, with others chiming in to push things along. Exhausting.

He wanted to return to Vietnam, his memories haunted by the little sister from the islet.

After more than thirty years abroad, he belonged to the generation that grew up after the war. He had journeyed across many Southeast Asian countries before settling in the land of stars and stripes, marrying, having children, and building a family and career.

But he knew he had changed. He carried memories of his homeland—not as a burden, but as a gift. Part of him would always remain here, by the river, at the old jetty. He wanted to do something for this place—the small islet that had witnessed his birth, his growth, and his swims in the river that surrounded it, among fruit trees so abundant they lost their allure.

…

The girl from the islet, also of the generation that grew up after the war, was steeped in the melodies of vọng cổ, naturally humming along, especially in the smoke-filled air of late afternoons when someone from Saigon came by to drink by the riverside. "If you love, just say so."

Thirty years passed. The girl from the islet had become a woman. Sometimes, hearing about overseas Vietnamese returning to visit, she felt a stirring in her heart, wondering if things would have been different had she said yes back then. Then she laughed, tied up her hair, prepared a meal, and tidied the house, waiting for her husband to pick up the grandchildren.

The girl from the islet, now a mother of three, no longer understood the purpose of steadfastness. She only noticed time passing, reflected in the mirror where her makeup had faded, leaving only remnants of what once was.

"Take me back to the windswept days of old,

By the purple blooms chasing butterflies.

Kites flew high by the village roof.

Oh, young days, untouched by sorrow or blame."

…

Fish swam in the river, tails flipping: So you’re a disgraced gentleman clinging to pride?

The wooden boat: Who knows? Ever since the gentleman left, I’ve been moored here, no longer crossing to the islet. When the bridge was built, I became even more anchored.

…

The girl from the islet busied herself one evening, sweeping her front yard and the three-room house still standing there. On the polished altar cabinet were photographs of loved ones. She instructed the children to sweep the yard and prune the hibiscus flowers in front of the house. The household shrine was cleaned, and the apricot tree in front had begun to bloom.

"Take me back to the windswept days of old,

By the purple blooms chasing butterflies.

Kites flew high by the village roof.

Oh, young days, untouched by sorrow or blame."

"Will you stay long this time?" the tea shop hostess softly asked, her eyes following him across the river.

He nodded but said nothing. She didn’t know that by dawn, he had quietly left a small bouquet in front of her shop, like a silent farewell to the unresolved feelings in his heart.

That morning, he left. Before boarding the last bus of the day, he turned back for one last look. The river still flowed, the jetty still stood, unchanged. He heard the spring breeze arriving.