Chiến Phan

Thứ Ba, 30 tháng 9, 2025

[Sách] Nghề viết tiểu thuyết - Haruki Murakami


  • "Tôi không phải là một người đặc biệt thông minh, nhưng tôi có đủ sự kiên trì để viết hết những gì tôi đã quyết định viết." 

Chờ đợi áng văn mới The City and Its Uncertain Walls (Thành phố và bức tường không chắc chắn của nó) không thành. Nó tìm cách len lỏi qua các con phố nhỏ Tokyo, thập niên 80. Trời Sài Gòn nay lẫn khuất mây đen, nhưng Tokyo hôm đó cũng mờ mịt ánh sáng.

Nó ngồi. Nhấp một ngụm bia lạnh. Lắng nghe tiếng Jazz ngẫu hứng, tan vào những phút cuối cùng. Khói thuốc cuộn mình trên trần, đặc quánh. Đám trẻ bấy giờ, chúng trốn chạy những cái "cúi đầu vô lý" ở các công ty đa quốc gia đang nở rộ. Chúng chỉ cần âm nhạc. Cần khoảnh khắc.

Nó cứ chần chừ mở Lắng nghe gió hát. Nơi một gã trai trẻ gõ bên bàn phím, sau men cay, sau âm nhạc. Chỉ còn ngôn từ. Chỉ còn tiếng lạch cạch vô tận của bàn phím, hòa theo cảm xúc. Say đắm.

"Nghề viết tiểu thuyết" (Novelist as a Vocation) không phải là một cuốn tiểu thuyết; nó là một tuyên ngôn triết học cá nhân được gói gọn trong hình hài một tập tản văn. Đây là nơi hiếm hoi Haruki Murakami, nhà văn vĩ đại của những giấc mơ siêu thực, mời chúng ta bước vào căn phòng làm việc và tiết lộ những nguyên tắc, thói quen và sự cô đơn đã hun đúc nên sự nghiệp lừng lẫy của ông.

Cuốn sách nổi bật bởi sự minh bạch và thực tế đến bất ngờ, khác xa với sự mơ hồ, huyền ảo trong các tác phẩm hư cấu của ông. Murakami không nói về phép màu hay cảm hứng siêu nhiên, ông nói về kỷ luật, sự bền bỉ và tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ thống sống đủ vững chắc để gánh vác sự nghiệp viết lách đầy cô đơn.

Chạy bộ, Kỷ luật, và Sức bền của người kể chuyện

Một trong những bài học quan trọng nhất mà Murakami chia sẻ là mối liên hệ không thể tách rời giữa cơ thể và trí óc. Ông khẳng định viết lách không chỉ là công việc của tinh thần mà còn là công việc thể chất:

"Nếu không chạy, tôi không thể viết. Chạy bộ là một điều cần thiết. Nó giúp tôi xây dựng nên sức bền cần thiết cho công việc sáng tạo."

Murakami ví việc viết tiểu thuyết dài hơi như một cuộc chạy marathon. Nó đòi hỏi sự kiên trì kinh khủng, khả năng tập trung kéo dài, và một hệ thống thể chất đủ tốt để chống chọi lại sự cô độc và áp lực tinh thần. Ông mô tả quá trình chuyển đổi từ một chủ quán bar Jazz sang một tiểu thuyết gia chuyên nghiệp, nhấn mạnh rằng sự thành công không đến từ một cú "flash" cảm hứng, mà từ việc thiết lập một thói quen không thể phá vỡ: thức dậy sớm, viết liên tục, và duy trì cơ thể khỏe mạnh.

Sức mạnh của sự Tự đối diện và Giọng văn độc đáo

Murakami đào sâu vào bản chất của công việc viết lách. Ông mô tả nghề này là một hành trình cô độc, nơi bạn phải học cách tự đối diện với chính mình và những góc khuất trong tâm hồn. Đó là một quá trình đau đớn, nhưng cần thiết để tìm ra "giọng văn" (voice) riêng biệt.

"Việc viết tiểu thuyết là một công việc rất cô đơn. Bạn phải học cách tự đối diện với chính mình, không có sự trợ giúp nào."

Ông khuyến khích người viết phải tự tìm ra "tính nguyên bản" (originality) trong giọng điệu của mình, không sao chép hay cố gắng trở thành người khác. Điều này liên quan đến việc đào sâu vào những trải nghiệm cá nhân, những ký ức vụn vặt và những cảm xúc khó gọi tên—những thứ đã làm nên cái "chất" rất riêng của Murakami, nơi ranh giới giữa thực và ảo luôn mờ nhạt.

  • "Nếu bạn có thể viết một cuốn sách khiến chính bạn phải kinh ngạc, thì bạn đã thành công rồi." (Về mục đích sáng tạo)

"Nghề viết tiểu thuyết" là một cuốn sách không chỉ dành cho những người mơ mộng trở thành nhà văn, mà còn cho bất kỳ ai đang theo đuổi một sự nghiệp đòi hỏi sự sáng tạo và kỷ luật. Nó là một bài học đắt giá về sự kiên trì, về việc lắng nghe cơ thể mình, và về cách biến sự cô đơn thành sức mạnh để tạo ra những tác phẩm có giá trị. Đọc xong, bạn sẽ không chỉ hiểu Haruki Murakami hơn, mà còn có một bản đồ chi tiết để tự xây dựng hệ thống sống và làm việc của chính mình.

***

"I'm not particularly smart, but I have enough persistence to write everything I've decided to write."

Waiting for the new novel The City and Its Uncertain Walls proved futile. Instead, it tried to weave its way through the small backstreets of 1980s Tokyo. The Saigon sky today might be mixed with dark clouds, but that Tokyo day was also muted light.

It sat. Took a cold sip of beer. Listened to the spontaneous Jazz fade into its final minutes. The smoke curled thickly against the ceiling. The youth of that era were running from the "meaningless bows" required by the burgeoning multinational corporations. They only needed music. They needed the moment.

It hesitated to open Hear the Wind Sing. The place where a young man types at his keyboard, after the alcohol, after the music. There were only words left. Only the relentless click-clack of the keys, harmonizing with the emotion. Utterly captivated.

"Novelist as a Vocation" is not a novel; it is a personal philosophical manifesto encapsulated in a collection of essays. This is the rare space where Haruki Murakami, the great writer of surreal dreams, invites us into his office and reveals the principles, habits, and solitude that forged his illustrious career.

The book stands out for its surprising clarity and realism, far removed from the ambiguity and fantasy in his fictional works. Murakami doesn't speak of magic or supernatural inspiration; he speaks of discipline, persistence, and the importance of building a system of living strong enough to bear the burden of a lonely writing career.

Running, Discipline, and the Stamina of a Storyteller

One of the most crucial lessons Murakami shares is the inseparable link between body and mind. He asserts that writing is not just a job of the spirit but also a physical task:

"If I don’t run, I can’t write. Running is essential. It helps me build the stamina necessary for creative work."

Murakami compares writing a long novel to running a marathon. It demands incredible patience, sustained concentration, and a physical system robust enough to withstand the solitude and mental pressure. He describes his transition from a Jazz bar owner to a professional novelist, emphasizing that success doesn't come from a flash of inspiration, but from establishing an unbreakable routine: waking up early, writing consistently, and maintaining physical health.

The Power of Self-Confrontation and a Unique Voice

Murakami delves deep into the nature of writing. He describes the profession as a solitary journey, where you must learn to confront yourself and the hidden corners of your soul. It is a painful but necessary process to find your unique "voice."

"Writing novels is a very lonely job. You have to learn how to confront yourself, without any assistance."

He encourages writers to find their "originality" in their tone, not to copy or try to be someone else. This involves delving into personal experiences, fragmented memories, and emotions difficult to name—the very things that constitute Murakami's distinctive "essence," where the line between reality and the surreal is always blurred.

  • "If you can write a book that surprises even yourself, then you have succeeded." (On the 

"Novelist as a Vocation" is a book not only for aspiring writers but also for anyone pursuing a career that demands creativity and discipline. It is a valuable lesson on persistence, on listening to one's body, and on how to transform solitude into strength to create works of value. After reading it, you will not only understand Haruki Murakami better but also have a detailed map to build your own system of living and working.

Chủ Nhật, 21 tháng 9, 2025

[Sách] Người ăn chay - Han Kang

"Tôi đã mơ thấy mình biến thành một cái cây."

Sau "Bản chất của người", nó biết rằng việc dấn thân vào thế giới của Han Kang cũng giống như việc mở một cánh cửa, để rồi không chắc chắn liệu mình có muốn quay lại hay không. Cuốn sách đó là một nhát cắt tàn nhẫn vào lịch sử, nhưng Người ăn chay lại là một nhát cắt sâu hơn vào bản ngã, vào một nỗi đau cá nhân, âm ỉ và khó hiểu hơn nhiều. Nó là câu chuyện về một sự phản kháng lặng thầm, một sự chối bỏ đầy tuyệt vọng đối với cái gọi là bản tính "người".

Nó như đứng ở một trạm dừng chân xe buýt, nhìn Han Kang đặt bàn tay mỏng manh, với những sợi gân xanh như đang luồn dưới lớp da trắng, hun đúc cho những dòng máu nóng đang chạy ngược xuôi khi hơi lạnh của thân cây lúc chạm vào, gây một cảm giác kỳ lạ để viết lên một tác phẩm "Người ăn chay" ở những chương cuối cùng

Câu chuyện bắt đầu với Yeong-hye, một người phụ nữ bình thường, cam chịu. Rồi một đêm nọ, cô đột ngột từ bỏ việc ăn thịt, không phải vì lý tưởng hay sức khỏe, mà vì một cơn ác mộng kinh hoàng. Quyết định tưởng chừng đơn giản ấy lại trở thành tiếng súng đầu tiên cho một cuộc chiến không khoan nhượng. Nó thấy sự bạo lực hiển hiện ở khắp nơi: trong những bữa ăn gia đình, trong ánh mắt phán xét của người thân, và trong cả những đòn roi vô lý của người cha. Sự phản kháng của Yeong-hye không phải bằng lời nói, mà bằng chính cơ thể cô, bằng một sự biến đổi cực đoan và đau đớn.

Cuốn sách này khiến nó ám ảnh, bởi nó không chỉ nói về sự tàn ác của con người với con người, mà còn nói về sự tàn ác của chính bản thân chúng ta với chính mình. Cô chỉ muốn từ bỏ tất cả những gì thuộc về "người", để trở thành một cái cây, một phần của tự nhiên vô tri, nơi không có sự giết chóc, không có sự phán xét.

Đó là một câu nói nghe như tiếng khóc của tâm hồn, một khao khát được giải thoát khỏi gông cùm của thể xác. Nó chợt hiểu, cái mà Han Kang muốn nói không chỉ đơn thuần là việc ăn chay. Đó là một ẩn dụ mạnh mẽ cho sự tuyệt vọng cùng cực, khi một cá thể đơn độc chống lại cả một xã hội, chống lại một thế giới mà cô tin rằng đã mục ruỗng.

Sau tất cả, nó nhận ra rằng, hai cuốn sách của Han Kang, Người ăn chayBản chất của người, dù ra đời vào những thời điểm khác nhau nhưng đều cùng một chủ đề đau đáu: nỗi ám ảnh về bạo lực và sự nỗ lực tuyệt vọng để giữ lấy một chút bản năng nguyên thủy, thuần khiết. Trong khi Bản chất của người là câu chuyện về bạo lực tập thể, thì Người ăn chay là một cuộc chiến nội tâm, một sự giằng xé giữa bản năng và lý trí, giữa khao khát sống và khát vọng được chết đi để trở thành một thứ gì đó khác.

"Tôi chỉ muốn cởi bỏ tất cả, để tôi được là tôi, một cái cây."

Đọc Han Kang, nó luôn cảm thấy đau đớn. Nhưng sự đau đớn ấy là cần thiết, bởi nó buộc ta phải đối mặt với những góc tối của nhân loại và của chính bản thân mình. Cuốn sách là một tác phẩm để lại dư âm dài lâu, khiến ta phải tự vấn: giữa bộn bề của cuộc đời, ta đã vô tình trở thành "người" như thế nào, và liệu ta có đang sống một cuộc đời chỉ để tồn tại, mà quên đi những khao khát được là một thứ gì đó thuần khiết hơn?

https://chienphan.blogspot.com/2025/04/sach-ban-chat-cua-nguoi-han-kang.html

***

"I dreamed I had become a tree."

After reading "Human Acts," I knew that venturing into the world of Han Kang was like opening a door, uncertain whether I'd want to return. That book was a cruel slice of history, but "The Vegetarian" is an even deeper cut into the self, into a personal pain that is much more subtle and incomprehensible. It is a story of silent resistance, a desperate rejection of what it means to be "human."

It felt as though I was standing at a bus stop, watching Han Kang place her slender hand, with its blue veins visible beneath pale skin, against the cool surface of a tree trunk. It was a strange sensation that seemed to fuel her writing of the final chapters of "The Vegetarian."

The story begins with Yeong-hye, an ordinary, submissive woman. Then, one night, she abruptly gives up eating meat, not for ideals or health, but because of a terrifying nightmare. This seemingly simple decision becomes the first shot in a relentless war. It saw violence everywhere: in family meals, in the judgmental eyes of her relatives, and in her father's senseless beatings. Yeong-hye's resistance wasn't with words, but with her very body, through a transformation that was extreme and painful.

This book haunts me because it speaks not only of the cruelty of humans to one another but also of the cruelty we inflict upon ourselves. She only wanted to shed all that was "human" to become a tree, a part of an unconscious nature where there is no killing and no judgment.

That quote sounds like a cry from the soul, a desperate desire to be freed from the shackles of the body. I suddenly understood that what Han Kang wanted to convey was not just about vegetarianism. It is a powerful metaphor for utter despair, as a lone individual rebels against an entire society, against a world she believes has become rotten.

After all, I realized that Han Kang's two books, "The Vegetarian" and "Human Acts," despite being published at different times, share a common theme: the obsession with violence and the desperate attempt to hold on to a shred of primitive, pure instinct. While "Human Acts" is a story of collective violence, "The Vegetarian" is an internal battle, a struggle between instinct and reason, between the will to live and the desire to die to become something else.

"I just want to shed everything, so I can be me, a tree."

Reading Han Kang always feels painful. But that pain is necessary, for it forces us to confront the dark corners of humanity and of ourselves. The book is a work that leaves a lasting impression, making us question: amidst the chaos of life, how have we become "human" by accident, and are we living a life just to eat and to exist, while forgetting our longing to be something purer?

Thứ Ba, 16 tháng 9, 2025

[Sách] Manifest -Roxie Nafousi

 

  • "Chúng ta chỉ thu hút những gì chúng ta tin rằng chúng ta xứng đáng có."

Một lời giải mã về ngôn ngữ của thế hệ mới

Nó cứ mãi tò mò, không hiểu vì sao cuốn sách lại được tái bản và cập nhật liên tục đến vậy. Phải chăng đây chính là công thức mà một thế hệ đang lạc lối giữa muôn vàn áp lực và âu lo đang mải miết đi tìm? Từng câu chữ trong cuốn sách như mở ra một thế giới mới, một ngôn ngữ mới, mà nó chợt nhận ra mình cần phải học. Nó muốn tìm kiếm một sợi dây liên kết, một nhịp điệu chung để có thể hòa mình vào dòng chảy của những tâm hồn trẻ tuổi, để hiểu và làm việc với họ một cách trôi chảy, không còn những khoảng lặng ngỡ ngàng.

"Manifest" của Roxie Nafousi không phải là một phép màu thần bí, mà là một phương pháp phát triển bản thân thực tế, kết hợp giữa khoa học tâm lý và trí tuệ cổ xưa để giúp bạn kiến tạo cuộc sống mà mình hằng mong ước. Cuốn sách này là một lời mời gọi đầy cảm hứng, dẫn dắt người đọc qua 7 bước đơn giản nhưng mạnh mẽ để biến suy nghĩ thành hành động, và biến ước mơ thành hiện thực.

  • "Để manifest sự thay đổi, trước tiên chúng ta phải tạo ra sự thay đổi. Chúng ta phải làm điều gì đó khác biệt, chúng ta phải thách thức nỗi sợ hãi và nghi ngờ của mình."

Điểm nổi bật của cuốn sách là cách tác giả trình bày khái niệm "manifest" một cách rõ ràng và khoa học. Theo Roxie Nafousi, manifest không phải chỉ là việc nghĩ tích cực, mà là một quá trình bao gồm cả việc xác định mục tiêu rõ ràng, loại bỏ những niềm tin giới hạn, và hành động phù hợp. Cuốn sách đi sâu vào từng bước, từ việc rèn luyện lòng biết ơn, biến sự đố kị thành động lực, cho đến việc tin tưởng vào quá trình và vượt qua những thử thách.

Một trong những điểm mà tác giả nhấn mạnh là sức mạnh của việc yêu thương bản thân. Roxie cho rằng, chúng ta chỉ có thể thu hút những điều tốt đẹp khi chúng ta tin rằng mình xứng đáng với chúng. Cô khuyên người đọc nên đối diện với những nỗi sợ hãi và nghi ngờ, chấp nhận con người thật của mình, và nuôi dưỡng một tâm hồn biết ơn để tạo ra một tần số rung động tích cực.

  • "Hãy nhìn những thử thách như là món quà và cơ hội, không phải là giới hạn. Thử thách cho chúng ta cơ hội để thể hiện bản thân, để học hỏi điều mới, để xây dựng sức mạnh, kiến thức và sự kiên cường."

Giọng văn của Roxie Nafousi gần gũi, thẳng thắn và đầy năng lượng tích cực. Bà không chỉ đưa ra lý thuyết mà còn chia sẻ những câu chuyện cá nhân đầy chân thực, giúp người đọc cảm thấy được đồng hành và truyền cảm hứng mạnh mẽ. Cuốn sách là một cẩm nang hữu ích, phù hợp với bất kỳ ai đang tìm kiếm một lối sống tích cực, muốn thoát khỏi những bế tắc và tự tin hơn vào bản thân.

"Manifest" là một tác phẩm để lại dư âm dài lâu, thúc đẩy người đọc không chỉ suy ngẫm mà còn hành động để kiến tạo một tương lai mà mình thực sự mong muốn.

 ***

"We only attract what we believe we are worthy of receiving."

A Decoder for the Language of a New Generation

It was constantly curious, not understanding why the book was being continuously republished and updated. Could this be the formula that a generation, lost amidst countless pressures and anxieties, was desperately searching for? Each word in the book felt like it opened up a new world, a new language, that it suddenly realized it needed to learn. It wanted to find a connection, a common rhythm to be able to immerse itself in the flow of these young souls, to understand and work with them smoothly, without awkward silences.

"Manifest" by Roxie Nafousi is not a mystical magic spell, but a practical self-development method, combining psychological science and ancient wisdom to help you create the life you've always dreamed of. This book is an inspiring invitation, guiding readers through 7 simple yet powerful steps to turn thoughts into actions and dreams into reality.

"To manifest change, we must first create change. We must do something different, we must challenge our fears and doubts."

The highlight of the book is how the author presents the concept of "manifest" in a clear and scientific way. According to Roxie Nafousi, manifesting is not just about thinking positively, but a process that includes defining clear goals, eliminating limiting beliefs, and taking appropriate action. The book delves into each step, from practicing gratitude and turning envy into motivation to trusting the process and overcoming challenges.

One of the points the author emphasizes is the power of self-love. Roxie argues that we can only attract good things when we believe we are worthy of them. She advises readers to confront their fears and doubts, accept their true selves, and cultivate a grateful heart to create a positive vibrational frequency.

Chủ Nhật, 14 tháng 9, 2025

[Sách] Gen Alpha và rối loạn lo âu - Daniel G.Amen, Charles Fay


  • "Cha mẹ không thể bảo vệ con cái khỏi mọi sự đau khổ trên thế giới, nhưng họ có thể dạy chúng cách đối phó với nó."

Khi bản thân nó bắt đầu có một cái nhìn thiện cảm hơn về Gen Z - thế hệ đã hứng chịu không ít những lời chỉ trích từ người đi trước. Đằng sau những lời chỉ trích ấy là kỳ vọng không thành, một điều gì đó gần như bất công với đám trẻ. Nhìn lại chính hành trình đã sống, nó nhận ra vòng luẩn quẩn này mãi không thôi, khi tất cả đều viện vào lý do "tuổi tác."

Thế rồi, một ngày nọ, nó thấy mình phải tìm hiểu về Gen Alpha, một thế hệ tiếp theo. Nó bắt đầu chứng kiến những thay đổi sâu sắc ngay trong nếp nhà của mình, khi đám trẻ "nhổ giò" lớn phổng, không chỉ về ngoại hình mà cả trong suy nghĩ và lời nói. Cuộc đời như một thước phim quay chậm, nó như thấy lại chính mình, nhưng ở một phiên bản khác.

Khi bản thân vẫn còn loay hoay, chưa tìm được cách làm việc rõ ràng với Gen Z, thì hiện tại nó lại phải chật vật để tìm cách giao tiếp với Gen Alpha. 

Cuốn sách này đến như một lời giải đáp kịp thời, một cây cầu nối những khoảng cách thế hệ. Nó hiểu rằng, để nuôi dưỡng một thế hệ Alpha khỏe mạnh, không chỉ cần tình yêu thương mà còn cần sự thấu hiểu sâu sắc. Nó cần phải bắt đầu từ chính sự thay đổi của bản thân, để yêu thương trở thành ngôn ngữ chung, vượt qua mọi rào cản của thời gian và tuổi tác.

"Gen Alpha và Rối loạn Lo âu" của Daniel G. Amen và Charles Fay là một cuốn sách vô cùng cần thiết và kịp thời, đặt ra những câu hỏi sâu sắc về sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ nhất hiện nay. Trong một thế giới đầy biến động, cuốn sách này không chỉ cảnh báo về sự gia tăng đáng báo động của chứng lo âu, trầm cảm ở trẻ em mà còn đưa ra những lời khuyên thực tế, dựa trên khoa học để cha mẹ có thể hỗ trợ con mình một cách hiệu quả.

  • "Lo âu không phải là một vấn đề về tính cách, đó là một vấn đề về não bộ. Và não bộ có thể thay đổi."

Điểm nổi bật của tác phẩm là sự kết hợp giữa hai góc nhìn: tâm thần học thần kinh (neuropsychiatry) của Daniel G. Amen và tâm lý học thực hành (practical psychology) của Charles Fay. Hai tác giả đã cùng nhau giải mã nguyên nhân của các vấn đề này, từ áp lực học đường, ảnh hưởng của mạng xã hội, đến lối sống hiện đại thiếu kết nối. Họ khẳng định rằng, lo âu không phải là một "căn bệnh" mà là một "sự bất an của não bộ" có thể được cải thiện thông qua những thay đổi về dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt và cách cha mẹ tương tác.

Cuốn sách cung cấp một cái nhìn toàn diện, từ việc nhận diện các dấu hiệu của rối loạn lo âu ở trẻ cho đến những chiến lược cụ thể để xây dựng một môi trường gia đình an toàn, khuyến khích sự tự tin và lòng tự trọng của con.

  • "Sự an toàn và tình yêu thương không phải là thứ có thể mua được. Chúng là những món quà vô giá mà cha mẹ có thể trao tặng cho con mình."

"Gen Alpha và Rối loạn Lo âu" là một tác phẩm mang tính khai mở, thay đổi cách chúng ta nhìn nhận và đối phó với sức khỏe tinh thần của trẻ em. Sách không chỉ dành cho các bậc cha mẹ mà còn là tài liệu tham khảo quý giá cho giáo viên và các nhà tâm lý học. Đây là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng, để nuôi dưỡng một thế hệ Alpha khỏe mạnh và hạnh phúc, chúng ta cần phải bắt đầu từ chính sự thấu hiểu và thay đổi của bản thân. Cuốn sách là một tác phẩm đáng đọc, để lại dư âm dài lâu và truyền cảm hứng cho một lối giáo dục nhân văn và khoa học hơn.

***

"Parents cannot protect their children from all the suffering in the world, but they can teach them how to cope with it."

I started to have a more sympathetic view of Gen Z—a generation that has received no small amount of criticism from its predecessors, including myself. Behind that criticism was the failure of unfulfilled expectations, which was often unfair to those kids. Looking back at my own life journey, I realized this vicious cycle never ends, as everyone justifies their views with age.

Then, one day, I found myself needing to understand Gen Alpha, the next generation. I started to witness profound changes right within my own family, as the kids were "shooting up" not just in physical appearance but in thought and speech. Life felt like a slow-motion film; I saw myself again, but in a different version.

While I was still struggling to find a clear way to work with Gen Z, I am now grappling with how to communicate with Gen Alpha. This book came as a timely answer, a bridge connecting the generational gaps. I understand that to nurture a healthy Alpha generation, I need not only love but also profound empathy. I need to start with my own transformation, so that love becomes the universal language, transcending all barriers of time and age.

"Anxiety is not a personality problem; it is a brain problem. And the brain can change."

The book's highlight is the combination of two perspectives: the neuropsychiatry of Daniel G. Amen and the practical psychology of Charles Fay. The two authors have together deciphered the causes of these issues, from academic pressure and the influence of social media to a modern lifestyle that lacks connection. They assert that anxiety is not a "disease" but a "brain dysregulation" that can be improved through changes in diet, daily habits, and how parents interact.

The book provides a comprehensive view, from recognizing the signs of anxiety disorders in children to specific strategies for building a safe family environment that fosters confidence and self-esteem.

"Safety and love are not things that can be bought. They are priceless gifts that parents can give their children."

"Gen Alpha and Anxiety Disorder" is a groundbreaking work that changes how we perceive and deal with children's mental health

Thứ Ba, 9 tháng 9, 2025

Nhật ký của cha - Vượt qua bắt nạt [A Father's Diary - Overcoming Bullying]

Đường phố Sài Gòn cuối ngày thường đông đúc và ồn ã. Bầu trời lất phất những hạt mưa bay, mây giăng kín lối chuẩn bị cho một trận mưa lớn. Ông già nhìn qua gương chiếu hậu, thấy đôi mắt thằng nhóc thả trôi về phía trời xa, nơi những áng mây bềnh bồng trôi tự do trên khoảng không đang hòa vào những áng mây đen, cái môi mím chặt. Ông già biết, một cơn bão nhỏ vừa mới đi qua trong lòng thằng nhóc.

“Hôm nay đi học có gì vui không con trai?” Ông già hỏi.

Thằng nhóc không trả lời. Ông già lại hỏi tiếp, giọng nhẹ nhàng hơn: “Hôm nay ở trường có chuyện gì vậy? Kể ba nghe đi.”

Thằng nhóc vẫn im lặng. Rõ ràng. Thằng nhóc đang tức giận. Quanh quẩn. Ông già biết, thằng nhóc đang cảm thấy bị cô lập, bị tổn thương. Ông già biết, ông già cần phải kiềm chế lòng mình, xiết chặt một tay ga, hít vào lại thở ra, rồi buông nhẹ một tay ga, xe lại chầm chậm trên đường, trước khi đón cô công chúa của ông già

“Tức á!” Con nói, giọng lạc đi. Ông già dừng xe lại, nhìn con. “Tức lắm hả?” Ông già hỏi. “Sao tức, con trai?”

Thằng nhóc bắt đầu kể. Kể về những trận bóng đá, về những lần con bị loại ra khỏi đội, ngồi dự bị, về những câu nói nặng nề của bạn bè sau mỗi trận thua. Cảm. Trong lời thằng nhóc nói, giọng đẩy lên cao, ở lúc nói về việc các bạn chỉ quan tâm đến thắng thua, còn con thì chỉ muốn đá banh vì thích ở một buổi nghỉ trưa hay một buổi chiều về.

Nhớ. Thằng nhóc đã từng vanh vách kể tên các cầu thủ nổi tiếng, từ Messi, Ronaldo đến Mbappe, từ câu lạc bộ này đến câu lạc bộ khác. Niềm đam mê của thằng nhóc với trái bóng tròn như một khối cầu thủy tinh, trong sáng, lấp lánh khi nắng tràn vào sóng sánh, lại mong manh dễ vỡ.

Thắng, thua đan cài vào cuộc sống. Ông già chai sẻ cho thằng nhóc, thắng thua chỉ là một phần của cuộc sống, không phải là tất cả. Quan trọng là thằng nhóc đã học được gì sau mỗi trận đấu. Ngợ. Sách vở lại lôi ra.

Gặp Người Vượt Lục Thập

Sớm cuối tuần. Ông già liền đưa thằng nhóc đến một nơi đặc biệt. Đó là quán phở của ông bà Tư. Một quán phở nhỏ nằm trong con hẻm, với cái mùi phở thơm lừng, một mùi vị mà thằng nhóc đã được thưởng thức từ trong bụng mẹ. Quán phở này không chỉ là một nơi để ăn uống, mà còn là một nơi để trò chuyện, để chia sẻ. Gắn bó. Từ ngưỡng cửa hôn nhân đến giờ là ba tình yêu hình thành trong trái tim ông già. Hiển hiện.

Ông già dẫn con vào, ông Tư thấy hai cha con mình liền cười híp mắt. “Chào ông già! Chào thằng nhóc Lavie!” Ông Tư nói, giọng vui vẻ. Ông Tư là một người đặc biệt. Ở cái tuổi ngoài sáu mươi, nhưng ông vẫn mang trên mình một niềm đam mê với bóng đá. Ông hay mặc chiếc áo của đội tuyển mình yêu thích, ngồi trước tivi, bình luận về những trận đấu.

Trong lúc chờ phở, ông già kể cho ông Tư nghe về câu chuyện của thằng nhóc, về tình yêu bóng đá và cả những thách thức hiện tại phải vượt qua. Thằng nhóc chẳng vui khi nói về “thất bại” của đời mình. Ông Tư lắng nghe, mỉm cười. “Thằng nhóc này, con chưa biết đâu.” Ông Tư nói, giọng trầm ấm. “Đá banh, hông phải chỉ là để thắng thua đâu. Nó là cuộc sống.”

Rồi ông Tư kể cho thằng nhóc nghe về cuộc đời ông. Về những trận đấu "dã chiến" trên sân đất, về những lần ông lén vào sân "quân đội" để đá bóng. Ông Tư nói: “Hồi đó, ông và tụi bạn bị bắt nạt nhiều lắm. Đứa nào cũng cao to, mạnh mẽ, nhưng tụi ông vẫn không nản. Tụi ông rủ nhau tập luyện mỗi ngày. Luyện đá, luyện sút, luyện chuyền. Tụi ông không có giày xịn, không có quần áo đẹp, nhưng mê đá banh thì không có gì bằng.”

Ông Tư nói, giọng đầy tự hào: “Rồi sau đó, tụi ông thách đấu với mấy đội có cá độ ăn tiền. Tụi ông thắng liên tiếp ba trân. Thắng bằng niềm đam mê, thắng bằng sự kiên trì.”

Ông già nhìn thằng nhóc, thấy ánh mắt con sáng lên. Con đang lắng nghe từng lời của ông Tư, như một người khát nước đang tìm thấy một dòng suối mát, nghe như đang xem trực tiếp một trận đấu, với ông là phát thanh viên trên sân vận động đang bình luận hăng say. Mê mãi. Chia sẻ của ông tư về những kỹ thuật giữ banh, đánh đầu và dứt điểm. 

Nghĩ. Có thành công nào dễ dàng? Thành công nào đến từ niềm vui, thành công nào đến từ cả sự đánh đổi? Rồi đến một ngày, con trai của ông già phải tự trả lời và đưa ra quyết định cho loại thành công đó.

Đường Đến Vị Trí Thủ Môn rồi Hậu vệ

Chiều hôm sau, ông già rước thằng nhóc đi học về, bầu trời trong xanh lạ thường, không còn đỏ rực như hôm qua nữa. Ông già biết, cơn bão đã đi qua rồi. 

Thằng nhóc cười, nụ cười rạng rỡ. “Hôm qua, con được vào sân rồi!”

Ông già ngạc nhiên. "Thật sao? Vị trí nào vậy con?" Ông già hỏi.

“Dạ, thủ môn.” Con nói, giọng đầy tự hào. “Thầy giáo bảo, đội mình thiếu người, nên cho con vào.”

Ông già nhả ga, để đường về chậm lại, lòng dâng lên một cảm giác lạ thường. Cười. Thằng nhóc đã vượt qua.

Tuần sau, thằng nhóc lại khoe với ông già một tin vui khác. Con đã được tiến lên làm hậu vệ. Ông già nhìn về phía trước, mắt đang khẽ híp lại, vành môi đang thay đổi: "nghe thích ta!"

Ông già và thằng nhóc. Chuyện trò, chẳng còn là việc tức giận và thất vọng; còn lại là cách để vượt qua. 

Ông già nhìn bầu trời hôm nay, một bầu trời trong xanh, với những đám mây trắng bồng bềnh. Nghĩ. Vững lòng lên con nhé. Ông già nuôi một nổi tự hào cho riêng mình, chỉ riêng mình. Thỏa thích. Tự viết. "Đời cũng như trận đấu, chẳng có thắng thua, có tiếp tục đi tiếp con đường mình đã chọn."
https://chienphan.blogspot.com/2015/09/pho-sai-gon.html
***

Saigon's streets at the end of the day are usually crowded and noisy. The sky was lightly scattered with rain, clouds hanging low, preparing for a heavy downpour. The old man looked in the rearview mirror, seeing the kid's eyes drift toward the distant sky, where a few free-floating clouds were blending into the dark, stormy ones, his mouth a tight line. The old man knew a small storm had just passed through the kid's heart.

"Anything fun at school today, son?" The old man asked.

The kid didn't answer. The old man asked again, his voice softer: "What happened at school today? Tell me, your father."

The kid remained silent. It was clear. The kid was angry. Circling. The old man knew the kid was feeling isolated, hurt. The old man knew he had to restrain himself, tighten his grip on the gas, breathe in and then out, then gently release the gas, letting the scooter slow down, before picking up his little princess.

"It's so unfair!" The kid's voice cracked. The old man stopped the scooter and looked at him. "Are you that upset?" The old man asked. "What's wrong, son?"

The kid began to tell his story. He talked about the soccer games, about being left off the team, sitting on the bench, and about the harsh words from his friends after every loss. The old man felt it. In the kid's voice, it rose in pitch as he talked about how his friends only cared about winning and losing, while he just wanted to play soccer for the fun of it, during a lunch break or in the afternoon.

The old man remembered. The kid used to rattle off the names of famous players, from Messi, Ronaldo, to Mbappé, from one club to another. The kid's passion for the soccer ball was like a crystal sphere, pure and sparkling when sunlight hit it, yet so fragile and easy to shatter.

Winning and losing are interwoven into life. The old man shared with the kid that they are just a part of it, not the whole thing. What's important is what the kid learned after each match. The old man felt an insight. He reached for a book.

Meeting a Man of a Certain Age

Early on the weekend, the old man took the kid to a special place. It was Mr. and Mrs. Tư’s phở shop. A small shop in an alley, with the fragrant smell of phở, a taste the kid had enjoyed since he was in his mother's womb. This phở shop was not just a place to eat, but also a place for conversation, for sharing. It was a place of connection, where three loves had formed in the old man's heart since the beginning of his marriage. It was all so clear.

The old man led the kid inside, and Mr. Tư's eyes crinkled with a smile when he saw them. "Hey, old man! Hey, kid Lavie!" Mr. Tư said, his voice cheerful. Mr. Tư was a special person. At over sixty, he still carried a deep passion for soccer. He often wore his favorite team's jersey, sitting in front of the TV, commentating on the matches.

While they waited for their phở, the old man told Mr. Tư the kid's story, about his love for soccer and the current challenges he had to overcome. The kid didn't look happy talking about his "failures." Mr. Tư listened and smiled. "My boy, you don't know," Mr. Tư said, his voice warm. "Soccer isn't just about winning and losing. It's life."

Then Mr. Tư told the kid about his life. About the "guerilla" matches on dirt fields, about the times he snuck onto "military" fields to play. Mr. Tư said: "Back then, my friends and I were bullied a lot. Everyone was big and strong, but we didn't give up. We practiced every day. We practiced kicking, shooting, and passing. We didn't have fancy shoes or nice clothes, but we had a passion for soccer that was unmatched."

Mr. Tư said, his voice full of pride: "And after that, we challenged some teams that played for money. We won three matches in a row. We won with passion, and we won with perseverance."

The old man looked at the kid, seeing his eyes light up. He was listening to every word from Mr. Tư, like a thirsty person finding a cool stream, listening as if he were at a live match, with Mr. Tư as the passionate announcer. He was captivated. Mr. Tư shared techniques for ball control, headers, and shots on goal.

The old man thought. Is any success easy? Does success come from just joy? Or does it also come from sacrifice? One day, the old man's son will have to answer that question and decide what kind of success he wants.

The Path to Goalkeeper and Then Defender

The next afternoon, the old man picked the kid up from school. The sky was strangely clear, no longer red like it was yesterday. The old man knew the storm had passed.

The kid smiled, a radiant smile. "Old man! I got to play yesterday!"

The old man was surprised. "Really? What position, son?" The old man asked.

"Goalkeeper." The kid said, his voice full of pride. "The teacher said our team was short on players, so he let me in. At first, I was worried, but then I thought about what Mr. Tư said, and I tried my best."

The old man eased up on the gas, letting the ride home slow down, a strange feeling welling up in his heart. He smiled. The kid had overcome it.

A week later, the kid had more good news for the old man. He had been moved up to defender. The old man looked ahead, his eyes narrowing slightly, his lips changing shape: "I like the sound of that!"

The old man and the kid talked, no longer about anger and disappointment, but about how to overcome challenges.

The old man looked at the sky today, a clear blue sky, with fluffy white clouds. He thought. Stand tall, my son. The old man felt a sense of pride that was all his own. He was content. He thought to himself: "Life is like a match; it's not about winning or losing, but about continuing on the path you've chosen."


[Nhật ký của cha] Merci, ông già & con chữ

  Ai rồi cũng phải lớn! Ông già nhận ra điều đó khi ngồi ly trà cúc còn ủ hơi nóng ở một đêm cuối hạ, lắng nghe thằng nhóc Merci nói bằn...