[Sách] Cuộc cách mạng một cọng rơm - Masanobu Fukuoka

"Tôi không làm gì cả. Thiên nhiên làm tất cả."

– Masanobu Fukuoka

Sự ảnh hưởng của thuyết nhị nguyên ở xã hội Nhật thường gặp, tác giả Masanobu là một trong những ví dụ điển hình, từng là một chuyên viên kỹ thuật bỏ thành thị để về nông thôn sinh sống, chia sẻ về cách làm nông, cách sống "thuận theo tự nhiên" . Tác phẩm mang nhiều triết lý và sẻ chia quan điểm của tác giả hơn là việc hướng dẫn cách làm nông một cách tự nhiên

Cuốn sách Cuộc cách mạng một cọng rơm không chỉ là một cẩm nang về nông nghiệp tự nhiên, mà còn là một tuyên ngôn triết học về cách con người nên sống – khiêm nhường, tôn trọng và đồng hành cùng tự nhiên, thay vì cố gắng kiểm soát và chinh phục nó.

Fukuoka, một nhà vi sinh vật học từ bỏ phòng thí nghiệm để quay về quê hương trồng lúa theo cách tự nhiên, đã tạo ra một cuộc “cách mạng” đúng nghĩa – nhưng không bằng công nghệ, mà bằng một cọng rơm, bằng sự buông bỏ.

"Nông nghiệp tự nhiên không phải là để sản xuất thực phẩm. Mục tiêu của nó là trồng người."

Mandala là cách thức tác giả sử dụng để hướng dẫn về cỏ cây, hoa trái theo mùa để người làm nông hay người tiêu thụ và ở đây là người đọc có thể lưu ý để chọn như một sự ảnh hưởng thứ hai.

"Nói rằng bản thân nhân thức đó có giá trị lớn lao không có nghĩa là con người tôi được gán cho bất kỳ một gia trị đặc biệt nào"

Đây là một trong những câu nói nổi bật nhất của cuốn sách – và cũng là tinh thần xuyên suốt tác phẩm. Fukuoka cho rằng cuộc khủng hoảng của con người hiện đại không nằm ở kỹ thuật hay kinh tế, mà là sự mất kết nối với đất đai, với tự nhiên và với chính nội tâm mình.

Fukuoka bác bỏ hoàn toàn việc cày xới, dùng phân bón hóa học hay thuốc trừ sâu. Ông chỉ dùng phương pháp “không làm gì” – không cày, không dùng phân hóa học, không nhổ cỏ, không tưới nước. Đất được giữ ẩm bằng lớp cỏ khô và rơm – một hệ sinh thái cân bằng và bền vững.

"Làm ít đi thì lại được nhiều hơn. Buông bỏ, không can thiệp, mới là cao minh."

Đó là một quan điểm rất “Đạo” – đậm chất phương Đông và gần gũi với tinh thần Thiền. Fukuoka không trồng cây – ông trồng niềm tin vào tự nhiên.

"Con người hiện đại – càng biết nhiều lại càng xa rời sự thật"

"Sẽ là lạc hướng khi nói rằng người ta ăn gì đơn thuần là chuyện sở thích cá nhân, bởi lẽ một chế độ ăn uống phi tự nhiên hay ngoại lai sẽ gây khó cho người nông dân và cả ngư dân nữa. 

Mục đích của chế độ ăn tự nhiên không phải là để tạo ra những con người thông thạo thứ có thể giải thích hợp lý và sành sỏi việc lựa chọn thức ăn, mà là để tạo ra những con người không biết gì, nhặt lấy đồ ăn mà không cần viện đến những phân biệt thuộc về ý thức"

Cuốn sách cũng đặt ra câu hỏi lớn: Liệu “tiến bộ” có thực sự là tiến bộ, khi con người càng ngày càng xa rời những gì căn bản nhất của sự sống?

"Khoa học hiện đại giống như đang nhìn thế giới qua một cái kính hiển vi: càng phóng đại, càng mất đi toàn cảnh."

Fukuoka không chống lại khoa học, nhưng ông phản biện một cách rất nhẹ nhàng và sâu sắc. Tri thức đích thực không đến từ sách vở, mà từ việc sống hòa hợp với thiên nhiên.

"Cuộc cách mạng một cọng rơm" không phải là một bản hướng dẫn canh tác, mà là một bản tụng ca cho thiên nhiên, một lời nhắc nhở rằng: đôi khi chúng ta không cần phải làm gì để mọi thứ trở nên tốt đẹp – chỉ cần ngừng làm những điều sai.

"Khi con người ngừng suy nghĩ mình là trung tâm của vũ trụ, thì thiên nhiên sẽ dạy họ mọi điều cần biết."

Dành cho ai đang mỏi mệt giữa cuộc sống công nghiệp, muốn tìm lại sự giản dị, sự lặng im và sự thật – cuốn sách này là một cái ôm dịu dàng từ đất mẹ.

***

"I do nothing. Nature does everything."
– Masanobu Fukuoka

Influenced by the dualistic worldview commonly seen in Japanese society, Masanobu Fukuoka is a prime example. Once a technical specialist, he left city life behind to return to the countryside, sharing his insights on farming and living “in harmony with nature.” His work is less a manual on natural farming, and more a philosophical dialogue—a personal worldview on life, nature, and simplicity.

The One-Straw Revolution is not merely a guidebook for natural agriculture. It is a philosophical manifesto on how humans should live—with humility, respect, and alignment with nature, rather than striving to dominate or conquer it.

Fukuoka, a trained microbiologist, gave up his laboratory to return to his village, cultivating rice the natural way. He sparked a true “revolution”—not with technology, but with a single straw, and the art of letting go.

"The ultimate goal of farming is not the growing of crops, but the cultivation and perfection of human beings."

Fukuoka used a mandala-style calendar to gently guide readers through seasonal cycles of plants and produce, allowing both farmers and consumers—and here, the readers—to reconnect with nature’s rhythms. This becomes a subtle yet powerful second layer of influence.

"Saying that the consciousness itself has great value does not mean that I, as a person, hold any special value."

This is one of the most remarkable lines in the book—and it captures the very spirit of the work. Fukuoka believed that the crisis of modern humanity does not lie in technology or economics, but in our disconnection from the soil, from nature, and from our own inner being.

He rejected plowing, chemical fertilizers, and pesticides entirely. His method of “do-nothing” farming meant no tilling, no fertilizing, no weeding, no watering. The soil was kept moist by straw and cover crops—a self-sustaining and balanced ecosystem.

"Less is more. Non-intervention is the true wisdom."

It’s a profoundly Daoist perspective—deeply rooted in Eastern philosophy and closely aligned with the spirit of Zen. Fukuoka didn’t plant crops—he planted trust in nature.

"Modern people—the more they know, the further they stray from the truth."

"To say that what people eat is purely a matter of personal preference is misguided. An unnatural or imported diet makes life difficult not only for farmers but also for fishermen.
The goal of a natural diet is not to create people who are experts at making rational food choices, but to create people who know nothing—who simply pick up what’s around them, without relying on conscious distinctions."

The book poses a fundamental question: Is “progress” truly progress when it takes us further away from the essential truths of life?

"Modern science is like looking at the world through a microscope—the more it magnifies, the more we lose the whole picture."

Fukuoka is not anti-science. But he offers a gentle, profound counterpoint. True wisdom does not come from books, but from living in harmony with nature.

The One-Straw Revolution is not a farming manual. It is a hymn to nature, a gentle reminder that sometimes we don’t need to do anything to make things better—we just need to stop doing the wrong things.

"When man stops thinking of himself as the center of the universe, nature will teach him everything he needs to know."

This book is a gentle embrace from Mother Earth—for anyone weary of industrial life, longing for simplicity, silence, and truth.